ЛАЗЬНЯ ПА-БЕЛАМУ

ЛАЗЬНЯ ПА-БЕЛАМУ
Уладзімер Высоцкі.
Пераклад Сержука Сокалава-Воюша.
Прысьвячаю няўломнаму змагару за Беларусь, вязьню сталінскіх лягяроў, паўстанцу і Грамадзяніну Антону Фурсу, які памёр акурат у часе маёй працы над перакладам. Ув адрозьненьне ад маналожніка песьні спадар Антон быў натурай цэльнай і “профілей сталіна” сабе не нашлёпваў, але вакол яго была процьма такіх асобаў, як гэрой песьні Высоцкага.
Дзякуй, дзядзька Антон. Вечная памяць! Жыве Беларусь!

На ілюстрацыі Антон Фурс і памятны знак на беразе рэчкі Мана ля вёскі Выежжы Лог, Краснаярскага краю, дзе ў 1967 г. адбываліся здымкі фільма “Гаспадар тайгі” (рас. «Хозяин тайги») і дзе Высоцкі напісаў песьню “Лазьня па-беламу”. Знак усталяваны ў 1996 г.

Пара заўвагаў па тэксту пераклада.
Месца ў лазьні на якім парацца Беларусы называецца цáпкі.
Спадарка, паводле слоўніка Насовіча, а гэта 19 ст. – гаспадыня. Адпаведна памяншальна-ласкальная форма будзе спадарачка – гаспадынька.
Радок пра наколку часоў культу асобы можна было, адпаведна памеру, перакласьці як: “І наколка часоў культу Сталіна”. Але... Па-першае, у арыгінале імя Сталіна, як і ймя Марынкі, ўжываецца толькі аднойчы. І гэта трэба захаваць, пагатоў што Марынка – перасанаж наўрад ці менш варты, а Сталіным набрыняўшы ўвесь тэкст твору. Па-другое, Сталін ніколі для мяне асобай ня быў і ня будзе. Лічнасьцю – можа, а асобай – не. Таму ў радку словы “культа лічності” захаваныя наўмысна, як замежны тэрмін.
І яшчэ адно, цяпер ужо забытае ў нас, слова: копань, якое азначае выкарчаваныя пні.
Дарэчы, у згаданага ўжо Насовіча лазьня па-нашаму называецца яшчэ й голым банкетам.

Напалі ты мне лазьню па-беламу –
Я ад белага сьвету адвык.
Я ўчадзею і мне учадзеламу
Пара сьпёкай разьвяжа язык.

Напалі мне лазенку, спадарачка,
Разагрэю сябе, распалю,
І на цапках, пад добрай прапарачкай,
Я сумненьні ў сабе загублю.

Разамлею я да непублічнасьці,
Коўш халоднай і ўсё ў небыцьцёх.
І наколка часоў “культу лічносьті”
Засінее лявей на грудзёх.

Напалі ты мне лазьню па-беламу –
Я ад белага сьвету адвык.
Я ўчадзею і мне учадзеламу
Пара сьпёкай разьвяжа язык.

Колькі веры і лесу павалена,
Колькі зьведана гора і трас,
А лявей на грудзёх – профіль Сталіна,
А правей там Марынка анфас.

Гэх, за веру я беззапаветную.
Колькі год спачываў у раёх!
Прамяняў на жыцьцё беспрасьветнае
Я бязглуздае глупства свааё.

Напалі ты мне лазьню па-беламу –
Я ад белага сьвету адвык.
Я ўчадзею і мне учадзеламу
Пара сьпёкай разьвяжа язык.

Не забуду як ранкам пры поўніку
Брату крыкнуць пасьпеў: “Падсабі!”
І мяне два прыгожых ахоўнікі
Пацягнулі з Сыбіру ў Сыбір.

А затым ці ў багне ці ля копані
Наглытаўшыся сьлёз і сырцу
Каля сэрца мы профілі шлёпалі
Каб ён выбухі сэрцаў пачуў

Напалі ты мне лазьню па-беламу –
Я ад белага сьвету адвык.
Я ўчадзею і мне учадзеламу
Пара сьпёкай разьвяжа язык.

Вох трасе ад аповяду спраўнага,
Пара ў думкі плыве як дурман.
І з туману халоднага даўнага
Я нырцую ў гарачы туман.

Грукатнулі мне думкі пад цемечкам
Як дарэмна таўро я насіў
І лупцую бярозавым венічкам
Я па спадчыне змрочных часін

Напалі ты мне лазьню па-беламу –
Каб да белага сьвету прывык.
Я ўчадзею і мне учадзеламу
Пара сьпёкай разьвяжа язык.

Напалі, не палі. Напалі, не палі. Напалі...

1968.

Видео ЛАЗЬНЯ ПА-БЕЛАМУ канала Siarzuk Sokalau - Сяржук Сокалаў-Воюш