Fakt va Fikr (23): Qonuniy haqsizlik qullikning zamonaviy körinişidir!

Юридик фанлари доктори Акмал Саидов бошчилигидаги қонунёзар депутатлар ўзбек халқининг қуллигини қандай усулда қонунийлаштиришини ҳозир тушунтириб бераман.

Аввалига бу жаноблар мамлакат Конституциясида: “Ўзбек халқининг фалон ва фалон ҳуқуқлари бор!” – деб, оламга жар солишади ва ўзбекнинг қулоғига лағмон илишади. Кейин эса, шу ҳуқуқларга эриша олмайдиган қонунларни ёзиб, қабул қилишади.

Акмал Саидовга ўхшаган қонунёзарлар томонидан 30 йилдан бери қилинаётган афёранинг моҳияти шундай. Масалан, аввалига Конституцияда: “Ўзбекнинг сув ичишга ҳаққи бор!” – деб ёзилади. Кейин эса шу конституцион норма асосида: “Ўзбек бир марта сув ичиши учун 500 килолик штангани 500 марта кўтариши керак!” – деган қонун қабул қилинади.

Яъни қонун атайлаб ўзбек сув ича олмаслиги учун ёзилади ва қабул қилинади. Кичик қонун катта Конституцияда ёзилган ҳуқуққа эриша олмайдиган шартларни қўяди.

Ўзбек жамиятининг аксарияти мамлакат парламенти қандай қонунларни қабул қилаётганига эътибор бермайди. Агар журналист, блогер, ҳуқуқубон ва бошқа фаоллар у ёки бу адолатсиз қонун қабул қилинаётгани ҳақида бонг уришса, баъзи ўзбеклар: “Тепадагилар қандай қонун қабул қилгани билан нима ишинг бор? Сенга нима, бизга нима?! Ош совиб қолмасин, ошдан ол!” – дейишади.

Тепада халқдан сўрамасдан қабул қилинаётган қонунлар бутун халқни, шу жумладан ана шу ошхўрларни ҳам қул қилиш учун қабул қилинаётганига молфаҳмларнинг фаҳми етмайди.

Фараз қилинг эртага, қонунёзар фоҳишалар ўзларига ўхшаган фоҳиша ҳукуматнинг буюртмаси бўйича шундай қонун ёзишади ва қабул қилишади. Тасаввур қилинг, халқнинг итоаткорлиги ва қўрқоқлиги боис ҳаддидан ошиб кетган ҳукумат: “Маҳалла милисаси, сардори, посбони ва бошқа “қулоқ”лари уйидан кўчага чиқаётган ҳар бир ўзбекнинг кетига бир мартадан тепишлари шарт! Кетига тептиришни истамаган ўзбеклар 15 кунлик ҳисбга олинсин!” – деган қонун қабул қилади.

ДХХ-ПХХ, милиса-пилиса, маҳалла-паҳалла, сардор-пардор, посбон-боғбон ва бошқа “қулоқ”лар бу қонунни бажаришга зудлик билан киришишади. Улар ҳатто ўз оналарини ҳам кетларига бир тепиб кейин кўчага чиқаришни йўлга қўйишади. Чунки бош чаноқларининг ичида мия йўқлиги туфайли улар тепадан нима буюрилганини англаб етиш қобилиятидан маҳрумлар. Улар буйруқни бажаришни англашади холос.

Хуллас, шу қонун ижроси: “Тепадагилар қандай қонун қабул қилгани билан нима ишинг бор? Сенга нима, бизга нима?! Ош совиб қолмасин, ошдан ол!” – дейдиган ошхўр, қўрқоқ ва лоқайд ўзбекларга ҳам етиб келадими ёки йўқми?

Албатта, етиб келади!

Лекин етиб келганда, қонун кучга ва ижрога кириб бўлган бўлади. Лоқайдликдан шишиб кетган анча кетлар тепки ейишни бошлайди. Ўзингнинг ёки яқинларингнинг тепкиланишига қаршилик билдирсанг, қонунга қарши чиққан бўласан ва 15 унга қамаласан.

Бу мисолдан ҳикмат шу-ки, адолатсиз қонун кучга кириб бўлгандан кейин норозилик билдиргандан кўра, шу қонун қабул қилинишининг олдини олиш осонроқ ва хавфсизроқдир. Ёмон қонуннинг олдини олишнинг йўллари кўп: қонун лойиҳасига қарши фикр билдириш, ижтимоий тармоқларда челленжлар уюштириш, тинч норозилик табдирлари уюштириш ва ҳоказо.

Эски замонларда қулдорлар бировни қул қилиш учун пул тўлашган холос. Билиб қўйинг, замонавий қулдорлар сизни қул қилиш учун пул сарфлашмайди. Улар сизни қул қилишдан олдин сизни қул қиладиган қонун қабул қилишади.

Бошингизга ўзингиз чиқарган ҳукумат нима қонунлар қабул қилаётганидан хабардор бўлинг! Акс ҳолда кетларингиздан тепишни тақозо қиладиган қонунларга ҳам бўйсунишингизга тўғри келади.

Мана, бундан бир неча йиллар олдин тепада ифлос Каримов ва унинг югурдаклари томонидан қабул қилинган ҳамда бажариб бўлмайдиган “Сиёсий партиялар тўғрисида”ги қонунга бўйсинишга мажбур бўляпмизку. Шу қонун туфайли ўзимиз истаган партия ва номзодларни рўйхатдан ўтказа олмаяпмиз!

Энди бу қонунни ўзгартириш, енгиллатиш, унинг бажариб бўлмас шартларини йўқотиш учун ўзимиз истаган одамларни ё депутат қилиб, ё президент қилиб сайлашимиз керак. Лекин айнан шу қонун туфайли биз ўзимиз истаган одамни на депутат, на президент қилиб сайлай оламиз. Бу борада имкониятларимиз нольга тенг.

Бизнинг бу аҳволимиз: “Товуқ олдин бўлганми ёки тухумми?” – деган дилеммани еча олмаётган одам аҳволига ўхшайди.

Мана шу аҳволга бугун тушиб қолганимиз йўқ. Ҳозирги абгор ва хор аҳволимиз 30 йиллик лоқайдлигимиз ва қўрқолигимизнинг маҳсулидир. Вақтида ифлос Каримов ва унинг фоҳиша парламенти қандай қонунларни қабул қилганига эътибор ҳам бермаганмиз. Эътибор берган баъзи зиёли, мухолифатчи ва журналистлар эса қаршилик билдиришга қўрқишган.

Хуллас, биз, ўзбеклар, ҳукуматнинг эмас, ўз қўрқоқлигимизнинг қулларимиз.

Ва қуллик кишанларини таққан ҳар бир миллат қулдорнинг эмас, ўз қўрқоқлигининг қулидир!

Фактларни ўрганинг ва фикр қилинг!

Ўзбекистон ҳукумати ва парламентида ўтирган қонунёзар фоҳишалар нима қонун қабул қилаётганига бефарқ бўлманг!

Бобомурод Абдулла

2021 йил 17 апрель

Видео Fakt va Fikr (23): Qonuniy haqsizlik qullikning zamonaviy körinişidir! канала Fakt va Fikr