KOSZALIN - MOST POWSTAŃCÓW LISTOPADOWYCH / BRIDGE OF THE INSURGENTS OF NOVEMBER - 4K

We wrześniu 1833 roku władze pruskiej Prowincji Pomorze sprowadziły do Koszalina stu Polaków, uczestników powstania listopadowego. Planowano wykorzystać ich jako tanią siłę roboczą do budowy lokalnego fragmentu szosy Anklam-Gdańsk.

Przybyszy objęła selekcja wg kryterium podejrzliwości" (byli powstańcy) oraz zdolności do pracy ze względu na stan zdrowia. 40 Polaków uznano za niepewnych politycznie i wysłano do twierdzy Kołobrzeg. 16 chorych trafiło do lazaretu w Sławnie celem poprawy stanu zdrowia.

Ostatecznie na budowę odcinka Koszalin-Kłos w rejonie Góry Chełmskiej trafiło około 40-44 osób. Zakwaterowano ich u lokalnych gospodarzy w Sianowie, Kłosie i Gorzebądzu. Byli powstańcy prowadzili prace ziemne na odcinku przebiegającym przez masyw Góry Chełmskiej. Otrzymali odzież i buty, łopaty i szpadle, wypłacano im dniówkę.

W październiku i listopadzie 1833 roku do pomocy zatrudniono bardziej doświadczonych robotników niemieckich. Zauważono mniejszy niż zakładano postęp na budowie, gdyż do pracy skierowano mniej Polaków niż planowano. Wkrótce do prac sprowadzono również Polaków z Kołobrzegu w liczbie około 30 osób.

Tymczasem władze pruskie postanowiły pozbyć się Polaków po ich długim okresie internowania. Pojawił się pomysł ich emigracji do USA. Powstańcy załadowani na trzy statki wyruszyli w podróż pod koniec 1833 roku. Uszkodzone w czasie sztormów okręty zawinęły do portów francuskich i angielskich. 212 powstańców w 1834 roku zdecydowało się zostać w Anglii.

Wśród nich z pewnością byli budowniczowie drogi Koszalin-Kłos. Kapitan Rode był szefem kompanii w 21. regimencie piechoty sprawującym nadzór nad Polakami skierowanymi do prac przy budowie szosy na odcinku Koszalin-Kłos. 20.09.1833 roku sporządził on w Sianowie pismo skierowane do Augusta Petera von Schoninga, tajnego radcy i urzędnika kierującego Królewską Komisją Budowy Szos na Pomorzu. Rode pisał, że spośród stacjonujących w Sianowie i Sławnie polskich powstańców 48 zdecydowało sie na wyjazd do Stanów Zjednoczonych.

Pozostali, którzy nie wsiedli na okręty, 1 grudnia 1833 roku wymaszerowali z Koszalina do twierdzy Grudziądz.
W dostępnych źródłach pojawiają się nawet dane osobowe powstańców listopadowych przebywających na ziemi koszalińskiej: m.in. Aleksander Lipinski, Valentin Rustkowski, Ant(oni) Woycinski, von Czamowski, Stempin, Mientkewitz, von Binkowski, Kasperowitz, Lesinski, Wodricki.
------------
Im September 1833 brachten die Behörden der preußischen Provinz Pommern 100 Polen nach Köslin, die am Novemberaufstand teilgenommen hatten. Es war geplant, sie als billige Arbeitskräfte für den Bau des örtlichen Abschnitts der Straße Anklam-Danzig einzusetzen.

Der Neuankömmling wurde nach dem Verdachtskriterium „(ehemalige Aufständische) und Arbeitsfähigkeit aufgrund ihres Gesundheitszustandes ausgewählt. 40 Polen wurden als politisch unsicher eingestuft und in die Festung Kołobrzeg eingeliefert die Gesundheit.

Schließlich gingen etwa 40-44 Personen zum Bau des Abschnitts Koszalin-Kłos in der Gegend von Góra Chełmska. Sie wohnten bei den örtlichen Bauern in Sianów, Kłos und Gorzebądz. Ehemalige Aufständische führten Erdarbeiten auf dem Abschnitt durch das Chełmska-Gebirge durch. Sie erhielten Kleider und Schuhe, Schaufeln und Spaten und erhielten einen Tageslohn.

Im Oktober und November 1833 wurden erfahrenere deutsche Arbeiter eingestellt, um zu helfen. Auf der Baustelle ging es weniger voran als geplant, da weniger Polen als geplant eingesetzt wurden. Bald wurden auch 30 Personen aus Kolberg nach Kolberg gebracht.

Inzwischen beschlossen die preußischen Behörden, die Polen nach ihrer langen Internierung loszuwerden. Es gab eine Vorstellung von ihrer Auswanderung in die USA. Ende 1833 machten sich die Aufständischen, auf drei Schiffe geladen, auf die Reise. Die durch die Stürme beschädigten Schiffe liefen französische und englische Häfen an. 1834 beschlossen 212 Aufständische, in England zu bleiben.

Unter ihnen waren sicherlich die Erbauer der Straße Koszalin-Kłos. Hauptmann Rode war der Chef der Kompanie im 21. Infanterieregiment, der die Polen beaufsichtigte, die mit dem Bau der Straße im Abschnitt Koszalin-Kłos beauftragt waren. Am 20. September 1833 schrieb er in Sianów einen Brief an August Peter von Schöning, einen Geheimberater und Sachbearbeiter der Königlichen Kommission für den Straßenbau in Pommern. Rode schrieb, dass 48 der in Sianów und Sławno stationierten polnischen Aufständischen beschlossen, in die Vereinigten Staaten zu gehen.

Die übrigen, die die Schiffe nicht bestiegen, marschierten am 1. Dezember 1833 von Koszalin zur Festung Grudziądz. Die verfügbaren Quellen umfassen sogar persönliche Daten von Novemberaufständischen, die in der Region Koszalin leben: inkl. Aleksander Lipinski, Valentin Rustkowski, Ant (them) Woycinski, von Czamowski, Stempin, Mientkewitz, von Binkowski, Kasperowitz, Lesinski, Wodricki.
-----
Muzyka/Muzik/Music: Dreaming in 432Hz - Unicorn Heads. YouTube Audio Library.

Видео KOSZALIN - MOST POWSTAŃCÓW LISTOPADOWYCH / BRIDGE OF THE INSURGENTS OF NOVEMBER - 4K канала szymongrze