Практикалық араб тілі| СҰРАУЛЫҚ ШЫЛАУЛАР| 24-сабақ

Сұраулық шылаулар
Сұрау белгілері түсінікті талап ететін шылаулардың түрі. Олардың негізгілері هَلْ, الْهَمْزَةُ, مَنْ, ما, ماذا, مَتَى, أَيَّانَ, أَيْنَ, أَنَّى, كَمْ, أَيُّ.
1- الْهَمْزَةُ: Сұраулық шылаулардың негізі және ең көп қолданылатын түрі. Қолдану түрлері:
- бір затты білуді, сипаттауды талап ету. Мысалы сипаттау: أَ نَبيلٌ رابِحٌ أَمْ عادلٌ؟ - Ұтқан Нәбіл ма әлде Әділ ме? Мысалы білу: أَ سَمِيرٌ مُسافِرٌ؟ – Самир жолаушы ма?
- сөйлемнің болымсыз түріне қолданылады. Мысалы: أَ لَمْ يَبْدَأْ الدَّرْسُ- Сабақ басталған жоқ па?
أَ لَمْ تَقْرَأْ الْقُرْآنَ - Құран оқымадың ба?
- шартты раймен байланысып келу. Мысалы: أَ إِذا دَعَوْتُكَ تُلَبِّي دَعَوتي - Егер шақырсам, шақыруымды қабыл аласың ба?
- سَواءٌ қалау раймен байланысып келеді. Мысалы: سَوَاءٌ عِنْدِي أَ حَدَثَ اللِّقاءُ أَمْ لَمْ يَحْدُثْ – Мен үшін кездесу болса да, болмаса да бәрібір. Бұл жерде һамзадан кейінгі етістік түбірге айналып кеткен.
- Реторикалық сұрақ түрінде келеді (жауапты қажет етпейді). Мысалы: أَ في اللهِ شَكٌّ – Алланың барлығына күмән бар ма?!
- Ескерту түрінде келеді.
Мысалы: اللهُ؟! : أَ تَنْظُرُ إِلى ما حَرَّمَ - Алланың харам еткен нәрсесіне қарайсың ба?! Сұрау түрінде емес, ескерту түрінде келген.
- Таңдану, тамсану түрінде келеді. Мысалы:
أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ خَلَقَ اللهُ؟! – Алланың қалай жаратқанын көрдің бе?!
2- هَلْ , Сұраулық шылауы тек болымды формада келеді. Қолдану жолдары:
- осы шақ халінде тұрған етістікпен болашақты меңзейді. Мысалы: هَلْ تَتَأَخَّرُ؟ - кешігесің бе?
- сұрақ қою арқылы болымды халді мақсат етеді және إلَا қосымшасымен бірге жүреді. Мысалы:
هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إلَّا الْإِحْسانُ؟ – жақсылықтың сыйы тек жақсылық емес пе?
Һамзаның هَلْ – дан айырмашылығы. هَلْ суреттеу, болымсыз, шартты рай түрінде келмейді, оны қолданысы тек болымды, білу мақсатында қолданылады және һамза إِنَّ (күшейтпелі мағына береді) қосымшасымен жалғанса هَلْ ондай тіркеспен келмейді. Мысалы: أَ إِنَّكَ مَرِيضٌ - шынында сен сырқатсың ба? алайда бұл жерде هَلْ һамзаның орнына қолданылмайды. Сол секілді һамза есіммен байланысты болып келеді. Мысалы: أَ كِتاباً واحداً تَقْرَأُهُ - бір кітапты оқып жатырсың ба? Һамзаның орнына هَلْ қолданылмайды.

Видео Практикалық араб тілі| СҰРАУЛЫҚ ШЫЛАУЛАР| 24-сабақ канала Khamzat_ Adilbek