İqbal Ağazadə:"Vətəndaşın yaşayışını təmin edə bilmirsinizsə, heç bir inkişafdan söz gedə bilməz"

7 noyabr 2006-cı il
İqbal Ağazadə:"Çox sağ olun. Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri və hökumət nümayəndələri! Mən də bizə təqdim olunan büdcə sənədləri zərfində olan qanun layihələrini çox diqqətlə oxumuşam. Hörmətli nazirlərin, Milli Bankın İdarə Heyəti sədrinin çıxışlarını diqqətlə dinlədim. İlk növbədə, Hesablama Palatasının sədrinə öz iradımı bildirmək istəyirəm ki, bizə onun rəyi bu gün təqdim olunub və onunla, ümumiyyətlə, tanış ola bilməmişik. Mən, təbii ki, iqtisadçı deyiləm və rəqəmlərin dili ilə danışmayacağam. Amma rəqəmlərə ciddi şəkildə qulaq asdım, həm də özüm bacardığım qədər onları təhlil elədim. Qənaətlərimi istəyirəm sizinlə bölüşüm.
Azərbaycanın iqtisadi siyasəti digər ölkələrin iqtisadi siyasətindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. İlk növbədə ona görə ki, Azərbaycanda büdcəyə daxil olan vəsait neftdən gələn və Azərbaycan neftinin başqa ölkələrə satışından əldə olunan gəlirlər hesabına formalaşır. Təəssüflər olsun ki, bu formalaşma ərəfəsində Azərbaycanın iqtisadi siyasətinin xətti indiyə qədər tətbiq olunmuş ərəb modelini xatırladır. Neftdən gələn gəlirlər ancaq binaların ucaldılmasına, yolların çəkilməsinə, parkların salınmasına, bir növ vizual, yəni görünən gözəlliklərin təşkilinə həsr olunub. Azərbaycan vətəndaşlarının inkişafı olduqca aşağı səviyyədə qalır. Düzdür, rəqəmlərin dili ilə danışan hörmətli nazirlər və hesabatda göstərilən rəqəmlər kifayət qədər fərqli şeylər deyir. Amma bu fərqli şeylərin içərisində, təbii ki, qiymət artımı vətəndaşlarımızı ciddi şəkildə narahat edir.
Əmək haqlarının artırılması keçən illər ərzində cəmi 125 faiz olduğu halda, təkcə ət məhsullarının qiyməti 267 faiz, qənd 167 faiz, şəkər tozu 200 faiz, nəqliyyatda gediş haqqı 100 faiz qalxıb. Təbii ki, bu rəqəmlər fonunda Azərbaycanda maaşlar nə qədər artırsa da, əhalinin sosial vəziyyəti düzəlmir, əksinə, günü-gündən pisləşir. Bəli, daxil olan vəsait hesabına büdcənin miqdarı da artır, maaşlar da artır, amma çox təəssüf ki, bu maaşların, büdcə artımının hesabına qiymətlər maaşlardan, əhalinin əmək haqqından iki dəfə, üç dəfə artıq bahalaşır və bu da vətəndaşlarımızın yaşayış həddinə ciddi şəkildə təsir eləyir. Çox qəribə də olsa, Ziyafət müəllim özü də çıxışlarının birində iki yerdə işləməsinə baxmayaraq, əmək haqqının ona güclə çatdığını qeyd etmişdi.
Sədr: İqbal müəllim, xahiş edirəm, Ziyafət müəllimin çıxışı, onun danışdığı sözlər də stenoqramda var, ona istinad eləməyin, xahiş edirəm, öz sözünüzü deyin. Mətbuat bunu başqa cür yazıbdır.
İqbal Ağazadə: Ziyafət müəllimin dediyi yaxşı idi, onu sitat gətirdim, bəlkə də ondan sitat gətirən olmayacaqdı. Sitatdır, gətiririk də. Əgər bir müəllim, orta məktəb müəllimi bu qiymətlərin bahalaşması fonunda öz həyat şəraitini, yaşayışını təmin eləyə bilmirsə, Azərbaycana gələn bu qədər gəlirlərin, Azərbaycanda büdcənin bu qədər artmasının rəqəm kimi hesabatlara salınmasının heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Mən hesab edirəm ki, ilk növbədə, biz neftdən gələn gəlirləri də, büdcəyə daxil olan vəsaitləri də əhalinin sosial həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində yeni iş yerlərinin açılması və büdcə təşkilatlarında çalışanların əmək haqqının ən azı, bahalaşma nisbətində tənzimləməyi bacarmalıyıq.
Gəlin fikir verək, son dövrdə prokurorluq işçilərinin maaşı 2,5 dəfə, müəllimlərin maaşı isə cəmi 25 faiz miqdarında artırıldı. Bu 25 faiz artımla bazar qiymətinin artımı arasında nə qədər fərqlər var və bu fərqləri kimlər hansı formada ödəyə bilir? Mən hesab edirəm ki, nazirliklərin, hüquq mühafizə orqanlarının özünün də büdcə sistemində yerini əhəmiyyətli dərəcədə müəyyən eləmək lazımdır. Mən müdafiə xərclərinin məbləğinə baxıram. 2004-2005-ci ilə nisbətən əhəmiyyətli dərəcədə kifayət qədər artıb və 700 milyon ABŞ dollarına qaldırılıb. Hökumət, Azərbaycan iqtidarı qəti şəkildə müəyyən etməlidir ki, növbəti 5 ildə Azərbaycan müharibəyə gedəcəkmi, öz torpaqlarının müharibə yolu ilə azad olunmasına qərar verəcəkmi? Verəcəksə, Rusiyanın və Ukraynanın büdcəsinə axıdılan vəsait və oradan alınan köhnə texnikalar hesabına Azərbaycan qələbəni təmin edə biləcəkmi? Bu barədə ciddi düşünülməlidir. Yox, müharibə etməyəcəksə, korrupsiyaya, rüşvətxorluğa yol açan müdafiə sisteminə bu qədər pulun xərclənməsi nəyə lazımdır? O vəsait sosial sferaya yönəldilsə, daha düzgün olmazmı?
Bundan başqa, ifrat dərəcədə büdcə vəsaitlərinin, pulun dağıdılması baş verir. Adicə bir faktı elə burada da eşitdim. Pekində keçiriləcək Yay Olimpiya Oyunlarına getmək üçün 5,8 milyon manat, deputatların xaricə ezamiyyə xərclərinə 698 min manat vəsait ayrılır. Fərqlərə baxırsınızmı? Azərbaycan parlamentində onlarca qrup var, bu qrupların təşkili, Azərbaycanın bugünkü problemlərinin orada işıqlandırılması, lobbiçilik fəaliyyəti və sair işlər parlamentdən, onun iş fəaliyyətindən keçir..."
Ardı şərhdə

Видео İqbal Ağazadə:"Vətəndaşın yaşayışını təmin edə bilmirsinizsə, heç bir inkişafdan söz gedə bilməz" канала İqbal Ağa-zadə