«Շողակն» անսամբլ - Բարի լուսո աստղ էրևաց (Armenian folk)

Հայ ժողովրդական «Բարի լուսո աստղ էրևաց» գութանի երգն է՝ «Շողակն» անսամբլի կատարմամբ: Մենակատար՝ Հասմիկ Հարությունյան: Երգի նկարագիրը՝ իմ՝ «Հայրենիքը երգարվեստի մեջ» հաղորդաշարից, որ հեռարձակվում է http://radiomariam.am/ կայքով:
Սա Վանա շրջանում տարածված գութանի երգ է, որի հեղինակն, ըստ Հայրիկ Մուրադյանի, Խրիմյան Հայրիկն է: Այն երգելով հայ գեղջուկները լուսաբացին գնում էին աշխատանքի: Երգի սկզբում ասվում է, որ ահա, երևաց լուսաստղը՝ ավետելով նոր օրվա բացվելը: Ապա հայ գյուղացին նշում է, որ բաց են նաև աղոթարանի դռները, և մաղթում է, որ լույսը բարի լինի նաև աղոթարանի վրա: Տներից շարժվելով դեպի դաշտ ու սարեր, գյուղացիները նախ մտնում էին եկեղեցիներ, մասնակցում առավոտյան ժամերգությանը՝ երգերով, աղոթքներով և օրհնաբանություններով: Դրանից հետո նրանք եզը լծում էին սարքին՝ գութանին և գնում գութանավարի:
Ապա հայ գյուղացին երգում է, որ քաղցր է գութանով աշխատելը, և չկա ավելի անուշ վաստակ, քան արդար քրտինքով ձեռք բերածը: Ապա հաջորդում են տողեր, որոնք ցույց են տալիս հայ աշխատավոր մարդու կյանքի փիլիսոփայությունը, դարերի ընթացքում նրա ձևավորած համոզմունքը, որ աշխարհի շեն մնալը կախված է գութանից, այսինքն՝ աշխատանքից առհասարակ: Չէ՞ որ տարբեր բնագավառներում աշխատող մարդկանց ստացած արդյունքով է աշխարհը գեղեցկանում, լիանում, լցվում կյանքով ու աշխույժով: Եվ հարց է տալիս ինքն իրեն հայ գյուղացին, թե՝ ինչի՞ նման կլիներ աշխարհը, եթե գութանը չլիներ: Հաջորդ քառատողում նկարագրում է գութանի կատարած աշխատանքի ընթացքը. նրա խոփը հողի մեջ խրվելով առաջ է ընթանում, երկար-երկար ակոս է բացում՝ քանդելով հողի կոշտուկներն ու փխրեցնելով, և վերևից շնորհ ներարկում հողի մեջ: Ապա նկարագրում է հայրենի բնությունը, ուր մարմանդ՝ հով սարերի վրա շողում է պայծառ արևը, և մաղթում է, որ իր գութանն անխափան աշխատի, նրա խոփը հանկարծ քարին չառնի, ինչը պիտի ընդհատի իր աշխատանքը, և հողից դրա հեռացնելը պիտի իրենից ավելորդ ջանք ու ժամանակ խլի:
Armenian folk song "Bari luso astgh erevats" performs "Shoghakn" ensemble. Vocal by Hasmik Harutyunyan.
Երգի խոսքերը՝

Բարի լուսո աստղ էրևաց,
Աղօթարան դռներն ի բաց,
Բարով բացուեր լուս աղօթրան,
Սարուած լծեմ էրթամ գութան:

Գութնի թախով նըմուշ նըմուշ,
Չըկեր վաստակ քեանց էն անուշ
Աշխարհի շէն վըր գութնին է,
Գութան չըլներ՝ աշխարհն ի՞նչ էր:

Խոփքաշ կ'երթայ գետնի տակէն,
Ակօս կ'անի էրգէն -էրգէն,
Քանդի կորթեր , շուռ տայ բարդ-բարդ
Շընորհ կ'էնէ վերքէն առատ:

Ալ ջրարբին առատ անկոք,
Մաճն ի կայիմ խոփն ի զոտու,
Պայծառ արեւ մարմանդ սարին,
Աստուած տայ՝ խոփ չառնի քեարին:

Видео «Շողակն» անսամբլ - Բարի լուսո աստղ էրևաց (Armenian folk) канала Arshak Adamian