Бекет Атаның асасы. Жиренқопа.Ақтөбе облысы.

Қос «Көк асаның» тарихы

Белгіленген оқу дәрістері аяқталған соң, Бекет ата шәкірттеріне былай дейді:
— Ал,шырақтарым,мешіттегі дәрісті аяқтадыңдар. Енді білім нәріне сусындап қанат қомдап, жан-жаққа ұшқалы тұрсыңдар. Ауылдарыңа барып ел балаларын оқытып, сауатын ашыңдар.
Менің баршаңызға ұсынар сыйым бар. Ол мешіт миғрабында тұрған Көк аса. Қазір көз алдарыңызда мешіт төбесінен лақтырғалы тұрмын. Асаны кім тапса, сол иелік ететін болсын, таба алмағандар өкпелемейтін болсын. Бұған қосымша айтарым: асаны кім тауып иелік етсе, иншалла, шарапатым жеті атасына кетер» – деп асаны шәкірттерінің көз алдында лақтырып жібереді./И.М./ Мұнан соң, Аққошқардан – Шектібай атадан тарайтын Ақтөбе облысы, Қобда ауданы, Жиренқопа ауылының тұрғыны Тұсынғали Латыпұлымен сұхбатты ұсынамыз.
Т.Л: — Содан соң Атаның шәкірттері аса лақтырылған бағыт бойынша іздеп қуалай жүгіріп кетеді. Тек екі шәкірті жүгірмей, ата жанында қалып қояды.
Бекет ата оларға:
— Шырақтарым, балалардың бәрі шарапат иесі болуға құштарлық танытып, асаны іздеп жүгіріп кеткенде, неге қалып қойдыңдар?», – дейді.
— Ата, біздер сіздің Ақ батаңызды алып жүргелі отырмыз. Сол кезде Бекет ата айтыпты дейді:
— Осы Аса таяқтың Кетенің сары баласына бұйыратынын сезіп едім, – дейді. Бұдан кейін Бекет ата әлгі екі жасөспірім жігітке батасын беріп жібереді.
Т.Л: — Сонымен Құлшан мен Шектібай асаны іздеуге жаяу жолға шығады. Олар мешіттен едәуір ұзаңқыраған соң, жолда бір баланы кездестіріп жөн сұрайды. Бала асаны көрдім, шаншулы тұр деп аса тұрған жерге бұл екеуін ертіп барады. Құлшан Шектібайдан 1-2 жас үлкен көрінеді. Қазақтың жасы үлкенді сыйлау ғұрпы бойынша Шектібай ағасы Құлшанға:
— Аға сіздің менен жасыңыз үлкен,сондықтан жолыңыз үлкен. Жолыңызды алып асаны сіз суырыңыз, – дейді.
Құлшан асаны суыра алмайды. Содан соң інісіне береді. Кезегін алған Шектібай асаны ұстап жоғары қарай тартып қалса, манадан бері бір орнында міз қақпай, қозғалыссыз тұрған аса жаратқан Жаббар Иеміз кереметімен суырылады.
— Екеуіміз де осы араға түнейік, аға: «асаны жатарда бас жағымызға шаншып қоялық. Таңертең ұйқыдан оянғанда Аса қайсымызға қарай бұрылып тұрса, сонымыз оған иелік етейік», – деп әділ төрелігін айтады. Таңертең оянса, «Көк Аса» інісінің бас жағына бұрылып тұрғанын көреді.
Сонымен, Бекет атаның «Көк асасы» кереметпен Шектібайдың еншісіне тиеді. Сөйтіп, Тұрсынғали өз басынан өткен бір хикая туралы баяндайды.
Біз жоғарыда, екі «Көк аса» бар екеніне тоқталдық. Біріншісі, өнегелі Ұстаз Бақыржан қожаның шәкірті Бекет атаға берілген «Көк аса» болса, екіншісінің Бекет атаның өзі ұстаздық еткенде шәкірті Шектібайға бата арқылы берілуі баяндалады. Бекет атаның сопылық ілімін меңгергені осы ұстанымдар, яғни тариһат (өзіңді тану), мағрифат – (айнала әлемді тану, сұлулық), шариҺат – (осыған жетудің жолы),ақиқат – Алланы тану сияқты күрделі де қиын жолға төтеп беріп, келешек ұрпаққа мәңгі мұра «Көк асасын» қалдырды.
Сәрсенбек Ерқасымов,
этнограф, тарихшы

Видео Бекет Атаның асасы. Жиренқопа.Ақтөбе облысы. канала Quanysh Baybaqty