«ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει»: (23) «Γνωρίζω την ελληνική μου ταυτότητα» Βαγγέλης Παππάς

#ΕΝΟΡΙΑ #Γνωρίζωτηνελληνικήμουταυτότητα
Η 23η συνέχεια της σειράς διαλέξεων που πραγματοποιεί ο Εικαστικός και Συγγραφέας κ. Βαγγέλης Παππάς, με γενικό τίτλο «Γνωρίζω την Ελληνική μου ταυτότητα», στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», καλύπτοντας όλη την χρονική περίοδο της επετείου των 200 χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Η συνάντηση περιελάμβανε τη συνέχεια του αφιερώματος στον «Βυζαντινό Ελληνισμό», με την πραγματική ιστορία του Ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας. Ο Ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, ονομάστηκε έτσι για να τιμήσει τον Λόγο, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, που είναι η σοφία του Θεού Πατρός.
Ο τρόπος λατρείας από τον αρχαίο κόσμο έχει αλλάξει. Στον αρχαίο κόσμο η έννοια του ναού είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, από αυτόν που έχουμε σήμερα ως επίγνωση. Ο ναός τότε ήταν ένα γλυπτικό γεγονός και κάθε είδους λατρευτική τελετουργία λάμβανε χώρα έξω από το ναό. Ο μόνος που κατοικούσε εντός του ναού, ήταν ο τιμώμενος θεός και το άγαλμά του.
Αυτό αντιπροσώπευε μια αντίληψη του αρχαίου κόσμου, ότι οι πιστοί που ανήκουν στον αισθητό κόσμο και ήταν ένσαρκοι, ήταν αδύνατον να εισέλθουν μέσα στον χώρο του υπέρ – αισθητού.
Στον αντίποδα αυτών, ο χριστιανισμός θεωρεί το ναό χώρο όπου στεγάζεται η Εκκλησία, δηλαδή το σύνολο των πιστών. Δημιουργείται έτσι η αίσθηση, όχι μίας απαραβίαστης οικίας του Θεού, αλλά μιας θαλπερής οικίας, όπου εκεί συντελείται το δείπνο της ουράνιας βασιλείας. Κατά τον 4ο και 5ο αιώνα μ.Χ. ο τύπος του ναού που επικράτησε, ήταν αυτός της βασιλικής, ένας επιμήκης χώρος, όπου εξυπηρέτησε πάρα πολύ τις ανάγκες της λατρευτικής εμπειρίας.
Και η λογική που επιλέχθηκε αυτός ο τύπος, έχει να κάνει με το γεγονός πως όταν μπαίνει από το δυτικά ο πιστός στον χριστιανικό ναό, έχει μια διαρκή κίνηση όπου βγαίνει από τον εαυτό του, μετέχει μιας κοινοτικότητας και κινείται προς το γεγονός, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.
Σε μεταγενέστερες εποχές, η προσπάθεια των αρχιτεκτόνων είναι να συνομιλήσουν με αυτό που βιώνει το πλήρωμα της Εκκλησίας, δηλαδή έναν Θεό που σταυρώνεται κάθε φορά σε κάθε θεία Λειτουργία, που θυσιάζεται εκεί ανάμεσα τους, στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Αυτό είναι ένα γεγονός σύναξης. Αλλάζει η αρχιτεκτονική και ο δυναμισμός της σύνθεσης. Αυτό που πρυτανεύει στον χριστιανικό ναό είναι η εντύπωση του όλου. Η σύνθεση των χριστιανών αρχιτεκτόνων διακρίνεται από μια χαρακτηριστικότητα του ανεπανάληπτου, διατηρώντας πάντοτε το μέτρο.
Ο 6ος αιώνας μΧ είναι ο αιώνας όπου η χριστιανική αρχιτεκτονική θα σημειώσει μια θεαματική εξέλιξη, απόρροια της ακμής του πολιτισμού και της παρουσίας του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, ο οποίος δεσπόζει σε ολόκληρη την εκατονταετία με τον τρόπο του. Η υπόθεση της Αγίας Σοφίας είναι μία ακόμη έκφραση του ελληνικού πολιτισμού που αναφέρεται στο να κατευθύνει την ανθρώπινη διάνοια, σε ανώτερα και υψηλά νοήματα.
Η Αγία Σοφία του Ιουστινιανού, είναι η τρίτη κατά σειρά Εκκλησία που ανεγέρθηκε περίπου στο ίδιο σημείο. Η πρώτη Εκκλησία που θεμελίωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος, ήταν μία τρίκλιτη βασιλική, στην οποία για πρώτη φορά διαβάστηκε το Σύμβολο της Πίστεως, αλλά είναι και ο χώρος από τον οποίον εκφωνήθηκαν οι περίφημοι πύρινοι λόγοι του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Β’ θα χτίσει εκεί την δεύτερη Εκκλησία που ήταν πεντάκλιτη βασιλική, η οποία λειτουργούσε αδιάκοπα για 117 χρόνια, μέχρι τα χρόνια του Ιουστινιανού, όμως ο ναός θα πυρποληθεί, κατά την Στάση του Νίκα.
Έτσι, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός αποφάσισε να κατασκευάσει την Εκκλησία και ένα τόσων κολοσσιαίων διαστάσεων έργο, απασχόλησε 10.000 εργάτες. Το μνημείο ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ, και για τις ημέρες μας, μέσα σε μόλις 5 χρόνια. Έχουμε ένα έργο τόσο νεωτερικό, παράτολμο, ριψοκίνδυνο, οι αρχιτέκτονες έκαναν έναν παγκόσμιο άθλο.
Ο ναός, έπρεπε να καταρρίπτει καθετί καθιερωμένο και αναμενόμενο, και να εκφράζει την έννοια της ενανθρώπισης του Υιού και Λόγου του Θεού, με ένα όσο το δυνατόν πρωτότυπο και ανάλογο ύφος. Έχουμε κάτι, που στις μέρες μας φαίνεται οικείο, τότε όμως ήταν πολύ πρωτότυπο, δηλαδή μία βασιλική με τρούλο. Είναι πρωτοφανές για τα παγκόσμια δεδομένα αρχιτεκτονικής. Αποτέλεσε το εγκαίνιο μιας νέας αρχιτεκτονικής τάσης και ρυθμού. Η ενότητα του έργου διακρίνεται πίσω από όλες τις λεπτομέρειες και τα επιμέρους στοιχεία.
Ο λόγος για τον οποίο οικοδομήθηκε, είναι για να λειτουργεί κατά το ορθόδοξον. Τίποτε άλλο δεν θα της έδινε την απαράμιλλη αίγλη και την διάσταση ενός θείου χώρου, απαλλαγμένου από τον κόσμο των φαινομένων.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΔΩ:
https://enoriaendrasei.gr/2021/05/11/εν-δράσει-2021-γνωρίζω-την-ελληνική-μο-13/

Видео «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει»: (23) «Γνωρίζω την ελληνική μου ταυτότητα» Βαγγέλης Παππάς канала ΕΝΟΡΙΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ