Fakt va Fikr (16): Yumşoq “H”mi yoki qattiq “X”? Muhokamadagi özbek alifbosining nuqsonlari haqida

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини муҳокама учун эълон қиладиган regulation.gov.uz порталида яқинда лотин ёзувига асосланган янги ўзбек алифбосининг лойиҳаси эълон қилинди. Порталда ёзилишича, бу лойиҳа жамоатчилик муҳокамасида шу йил 31 мартигача бўлади.

Бугунги кўрсатувда мен муҳокамадаги алифбо лойиҳаси бўйича ўз фикрларимни билдираман. Аввало, унинг афзалликларини, яъни Каримов давридаги лотин алифбосидан устун жиҳатларини айтиб ўтаман.

Нима учун мустақил Ўзбекистон 30 йилдан бери ўзбек тилининг барча хусусиятлари ва гўзалликларини акст этувчи лотин алифбосини қабул қила олмай ва ўтаолмай юрибди. Чунки 30 йилдан бери ўзбекофоб, яъни ўзбеклардан нафраталанадиган сиёсий элита бу хайрли ишга зимдан қаршилик кўрсатиб келмоқда.

Золим Ислом Каримов даврида вазирлар маҳкамасининг бир нуфузли амаллдори ўз кабинетига келган вилоят ҳокимларига ўзбекча гапиришни таъқиқлаб, фақат русча гапиришни талаб қилиб келган. Ҳозир кўрсатувни собиқ вилоят ҳокимлари кўришаётган бўлса, улар гап ким ҳақида кетаётганини яхши тушунишади.

Паспортида “ўзбек” деб қайд этилган бу ўзбекофоблар 20 асрнинг бошларида, ўзбек тили кирил алифбосига ўтказилганда ўзбек тилининг имло ва бошқа қоидаларини атайлаб форслаштирган москвалик олимларнинг издошларидир.

Гўёки ўзбек тилини ривожлантириш учун келган бу коммунистларнинг асл мақсади Марказий Осиёда барча туркий халқларни бирлаштириш салоҳиятига эга ўзбек халқнинг адабий тили қоидаларини форсийлаштириб, тилни қўшни халқлар тушунмайдиган, қўшни тилларга умуман ўхшамайдиган ҳолга келтириш эди. Ўзбек тили ва халқининг душманлари бу мақдсаларига ортиғи билан эришганлар, деса ҳам бўлади.

Чунки Марказий Осиёнинг марказида жойлашган ўзбекларнинг адабий тили совет даврида қардош туркман, қозоқ, қирғиз, татар ва бошқа турк тилларидан қаттиқ фарқ қиладиган ҳолга келтирилган. Ваҳоланки, Абдулла Қодирий ва Усмон Носир даврларида ҳам ўзбек адабий тили қоидалари бунчалик форслашмаган эди.

Агар бугун ҳам кимдир мукаммал лотин алифбосига ўтишимизга турли баҳоналарни рўкач қилиб, қаршилик билдирса, билинг-ки, у турк дунёсига интеграция қилишимизга қарши кимсадир.

Фактларни ўрганинг ва фикр қилинг!

Бобомурод Абдулла

2021 йил 19 март

Видео Fakt va Fikr (16): Yumşoq “H”mi yoki qattiq “X”? Muhokamadagi özbek alifbosining nuqsonlari haqida канала Fakt va Fikr