टोमॅटोवरील टुटा ॲबसोलुटा किडीची ओळख व व्यवस्थापन
टोमॅटोवरील टुटा ॲबसोलुटा किडीची ओळख व व्यवस्थापन
महाराष्ट्रामध्ये दरवर्षी टोमॅटोच्या प्लॉटमध्ये टूटा ॲबसोलुटा या किडीच्या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे व महत्त्वाच्या खूप जास्त प्रमाणात उत्पन्नावर परिणाम होत आहे. आज आपण या विडिओमध्ये टूटा ॲबसोलुटा या किडी बद्दल पूर्ण माहिती जाणून घेत आहोत.
या किडीचा प्रसार दक्षिण अमेरिकेतून युरोप, आफ्रिका आणि आता भारतात मोठ्या प्रमाणात होत आहे.
मागील काही वर्षात महाराष्ट्रातील प्रमुख टोमॅटो उत्पादक जिल्हे उदाहरणार्थ अहमदनगर, पुणे, जळगाव, नाशिक, धुळे, आणि सातारा येथील शेतकऱ्यांच्या शेतात या किडीचा मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव दिसून आलेला आहे. या किडीमुळे होणारे नुकसान आणि एकात्मिक नियंत्रण उपाय जाणून घेऊ या.
टूटा ॲबसोलुटा या किडीला मोठी नागअळी किंवा साउथ अमेरिकन माँथ या नावाने ओळखले जाते. आपल्या देशात व महाराष्ट्रात 2014 मध्ये ती सर्वप्रथम आढळली. या किडीची नेमकी ओळख करून घेणे व वेळीच उपाय करून घेणे गरजेचे आहे.
बदलते हवामान आणि संकरित टोमॅटोची वर्षभर लागवड यामुळे जास्त काळ पीक शेतात राहणे, पिकांची फेरपालट न करता एकाच शेतातून वर्षातून सलग 3 ते 4 वेळा टोमॅटोची लागवड ही बाब टुटा अळीच्या प्रादुर्भावासाठी अनुकूल ठरते. किडीचा प्रादुर्भाव सुरुवातीला नागअळी प्रमाणे दिसत असल्यामुळे त्याच्याकडे दुर्लक्ष केले जाते. मात्र नागअळीसाठी नियंत्रणासाठी वापरली जाणारी कीडनाशके यावर काम करत नाहीत. तसेच सुरुवातीला करपा सदृश लक्षणे दिसल्यामुळे बुरशीनाशकांची फवारणी केली जाते.
ओळख कशी करावी -
अंड्यातून बाहेर पडलेली अळी पांढरट व कालांतराने पिवळी दिसते. जशीजशी अळी मोठी होते तशी तशी ती हिरवट दिसू लागते व डोक्यावर काळसर पट्टा दिसतो.
पूर्ण पक्व अळी साधारणतः 9 मिलिमीटर म्हणजे तांदळ्याच्या दाण्याच्या आकाराएवढी असते.
नुकसानीचा प्रकार व लक्षणे
टूटा अळी मुख्यत्त्वे टोमॅटो पिकावर आपली उपजीविका करते. या व्यतिरीक्त मिरची, बटाटा व वांगी या सॉलॅनॅनिस वर्गातील पिकांचेही देखिल नुकसान करते.
साधारणतः 300 ते 500 अंडी एका वेळी पानाच्या खालील बाजूला किंवा फांदीवर घातले जातात.
अळी पानांमधील हरितद्रव्ये खावून पानांमध्ये गॅलरी तयार करते व नंतर कोवळ्या फांद्या आणि फळे यांना हानी पोहचवते, किडीचा जास्त उद्रेक असल्यास पाने वाळलेली आढळतात.
अळी फळावर टाचणीच्या आकाराची छिद्रे करते व जसजसे फळ मोठे होते तसतसा छिद्राचा आकार मोठा होतो, अशी फळे नष्ट करावी लागतात. किडीचा प्रभाव जास्त असल्यास जास्त फळांचे नुकसान होवू शकते.
या किडीचा जीवनक्रम अंडी-अळी-कोष-पतंग या चार अवस्थेत पूर्ण होतो. त्यांचा संपूर्ण जीवनकाल 24-28 दिवसांचा असतो.
टूटा किडीचे एकात्मिक कीड नियंत्रण उपाय (IPM)
या किडीच्या नियंत्रणासाठी गावातून सामूहिकरीत्या एकात्मिक नियंत्रण पद्धतीचा अवलंब जास्त प्रभावशाली ठरू शकतो. कारण ही कीड एका शेतातून दुसऱ्या शेतात आक्रमण करते.
प्रतिबंधात्मक उपाय
सोलांनासी कुळातील पिके जसे मिर्ची, वांगे, बटाटे व टोमॅटो यांची वारंवार लागवड करू नये. वेगवेगळ्या कुळातील पिकांची फेरपालट करावी, रोपांची दाट लागवड टाळावी.
रोपवाटीकेद्वारे किडीचा प्रसार होवू नये म्हणून रोपवाटीकेच्या सभोवताली इन्सेक्ट प्रुफ नेट लावावे.
किड ग्रस्त पाने व फळे गोळा करून नष्ट करावेत.
पिकाचे रोजच्या रोज निरिक्षण करावे जेणेकरून किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यास त्यावर वेळेत उपाय योजना करता येतील.
पीक काढणीनंतर जमिनीची खोल नांगरट करावी. त्यामुळे किडीच्या सुप्तावस्था नष्ट होण्यास मदत होते. प्रादुर्भावग्रस्त पाने शेताबाहेर नेऊन नष्ट करावेत.
संपूर्ण नर्सरीमध्ये एकाच वेळी बियाणे लागवड करावी. जेणेकरून कीड नियंत्रण करणे सोपे होईल. रोपांच्या अवस्थेनुसार नर्सरीचे विभाग करून व्यवस्थापन करावे,
खुल्या जागेत टोमॅटो रोपवाटिका तयार करणे टाळावे, त्याऐवजी संरक्षित नेटमध्ये रोपांची वाढ करावी. 6 फूट उंचीपर्यंत इन्सेक्ट नेटचा वापर करावा. वनस्पतिजन्य कीटकनाशकांची प्रतिबंधात्मक फवारणी घ्यावी. जेणेकरून सुरुवातीलाच किडीवर नियंत्रण मिळविता येईल,
रोपवाटिकेमध्ये नियमितपणे कामगंध, प्रकाश व चिकट सापळ्यांचा वापर करावा. त्यामुळे प्रौढ पतंगांचे नियंत्रण होऊन रोपांमार्फत होणारा प्रसार टाळला जाईल.
प्रादुर्भावग्रस्त भागातून मजुरांची ये-जा किंवा केटची ने-आण करू नये.
सापळ्यांचा वापर (Uses Of Different Traps)
प्रभावी नियंत्रणासाठी टूटा ॲबसोलुटा कामगंध सापळे एकरी 20 या प्रमाणात लावावेत, या टुटा अळीचे ल्यूर दर 45 ते 50 दिवसांनी बदलावे.
शेतात 1 ते 2 प्रकाश सापळे प्रति एकरी रात्रीच्या वेळी लावावेत.
कामगंध तसेच प्रकाश सापळे लावताना त्यांच्या आजूबाजूला पिवळे चिकट सापळे लावावेत. जेणेकरून प्रौढ पतंगावर प्रभावी नियंत्रण मिळविता येईल.
प्रोढ कीड नियंत्रणासाठी त्रिकोणी आकाराच्या डेल्टा ट्रॅप सोबत चिकट सापळे सुद्धा लावावेत.
जैविक नियंत्रण उपाय
ट्रायकोग्रामा बैक्टी या परोपजीवी मित्र कीटकांचा वापर करून किडीची अंडी अवस्था नष्ट करता येते.
टूटा किडीचे व्यवस्थापन करण्यासाठी सुरुवातीला ट्रायकोग्रामा प्रिटिवोसम प्रजातीच्या मित्र किटकांची 45000 अंडी प्रती हेक्टरी एका आठवड्याच्या अंतराने तीन वेळा पिकात सोडावी.
मेटाहाझियम अंनिसोप्ली किंवा बिव्हेरिया बँसीआना या जैविक कीटकनाशकांचा आलटून पालटून वापर करावा.
किडीच्या अंडी घालण्याच्या क्रियेमध्ये अडथळा आणण्यासाठी सुरुवातीच्या अवस्थेत करंज व नीम आधारित जैविक उत्पादनांचा वापर करावा,
रासायनिक नियंत्रण उपाय (Chemical Control Measures)
किडीने आर्थिक नुकसान पातळी ओलांडल्यानंतर रासायनिक नियंत्रणाचा अवलंब करावा, यासाठी क्लोरअन्ट्रानिलीप्रोल (18.5 एस. सी.) 3 मिलि किंवा स्पिनोसेंड (45 एससी 12) 2.5 मिलि किंवा इंडोक्झाकार्ब (14.5 एस. सी.) 10 मिलि किंवा फ्लुबेन्डामाईड (48 एस. सी.) 2.5 मिलि प्रति 10 लिटर पाणी यापैकी एका कीटकनाशकाची आलटून पालटून फवारणी करावी,
Видео टोमॅटोवरील टुटा ॲबसोलुटा किडीची ओळख व व्यवस्थापन канала SAHYADRI AGRO / सह्याद्री ॲग्रो
महाराष्ट्रामध्ये दरवर्षी टोमॅटोच्या प्लॉटमध्ये टूटा ॲबसोलुटा या किडीच्या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे व महत्त्वाच्या खूप जास्त प्रमाणात उत्पन्नावर परिणाम होत आहे. आज आपण या विडिओमध्ये टूटा ॲबसोलुटा या किडी बद्दल पूर्ण माहिती जाणून घेत आहोत.
या किडीचा प्रसार दक्षिण अमेरिकेतून युरोप, आफ्रिका आणि आता भारतात मोठ्या प्रमाणात होत आहे.
मागील काही वर्षात महाराष्ट्रातील प्रमुख टोमॅटो उत्पादक जिल्हे उदाहरणार्थ अहमदनगर, पुणे, जळगाव, नाशिक, धुळे, आणि सातारा येथील शेतकऱ्यांच्या शेतात या किडीचा मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव दिसून आलेला आहे. या किडीमुळे होणारे नुकसान आणि एकात्मिक नियंत्रण उपाय जाणून घेऊ या.
टूटा ॲबसोलुटा या किडीला मोठी नागअळी किंवा साउथ अमेरिकन माँथ या नावाने ओळखले जाते. आपल्या देशात व महाराष्ट्रात 2014 मध्ये ती सर्वप्रथम आढळली. या किडीची नेमकी ओळख करून घेणे व वेळीच उपाय करून घेणे गरजेचे आहे.
बदलते हवामान आणि संकरित टोमॅटोची वर्षभर लागवड यामुळे जास्त काळ पीक शेतात राहणे, पिकांची फेरपालट न करता एकाच शेतातून वर्षातून सलग 3 ते 4 वेळा टोमॅटोची लागवड ही बाब टुटा अळीच्या प्रादुर्भावासाठी अनुकूल ठरते. किडीचा प्रादुर्भाव सुरुवातीला नागअळी प्रमाणे दिसत असल्यामुळे त्याच्याकडे दुर्लक्ष केले जाते. मात्र नागअळीसाठी नियंत्रणासाठी वापरली जाणारी कीडनाशके यावर काम करत नाहीत. तसेच सुरुवातीला करपा सदृश लक्षणे दिसल्यामुळे बुरशीनाशकांची फवारणी केली जाते.
ओळख कशी करावी -
अंड्यातून बाहेर पडलेली अळी पांढरट व कालांतराने पिवळी दिसते. जशीजशी अळी मोठी होते तशी तशी ती हिरवट दिसू लागते व डोक्यावर काळसर पट्टा दिसतो.
पूर्ण पक्व अळी साधारणतः 9 मिलिमीटर म्हणजे तांदळ्याच्या दाण्याच्या आकाराएवढी असते.
नुकसानीचा प्रकार व लक्षणे
टूटा अळी मुख्यत्त्वे टोमॅटो पिकावर आपली उपजीविका करते. या व्यतिरीक्त मिरची, बटाटा व वांगी या सॉलॅनॅनिस वर्गातील पिकांचेही देखिल नुकसान करते.
साधारणतः 300 ते 500 अंडी एका वेळी पानाच्या खालील बाजूला किंवा फांदीवर घातले जातात.
अळी पानांमधील हरितद्रव्ये खावून पानांमध्ये गॅलरी तयार करते व नंतर कोवळ्या फांद्या आणि फळे यांना हानी पोहचवते, किडीचा जास्त उद्रेक असल्यास पाने वाळलेली आढळतात.
अळी फळावर टाचणीच्या आकाराची छिद्रे करते व जसजसे फळ मोठे होते तसतसा छिद्राचा आकार मोठा होतो, अशी फळे नष्ट करावी लागतात. किडीचा प्रभाव जास्त असल्यास जास्त फळांचे नुकसान होवू शकते.
या किडीचा जीवनक्रम अंडी-अळी-कोष-पतंग या चार अवस्थेत पूर्ण होतो. त्यांचा संपूर्ण जीवनकाल 24-28 दिवसांचा असतो.
टूटा किडीचे एकात्मिक कीड नियंत्रण उपाय (IPM)
या किडीच्या नियंत्रणासाठी गावातून सामूहिकरीत्या एकात्मिक नियंत्रण पद्धतीचा अवलंब जास्त प्रभावशाली ठरू शकतो. कारण ही कीड एका शेतातून दुसऱ्या शेतात आक्रमण करते.
प्रतिबंधात्मक उपाय
सोलांनासी कुळातील पिके जसे मिर्ची, वांगे, बटाटे व टोमॅटो यांची वारंवार लागवड करू नये. वेगवेगळ्या कुळातील पिकांची फेरपालट करावी, रोपांची दाट लागवड टाळावी.
रोपवाटीकेद्वारे किडीचा प्रसार होवू नये म्हणून रोपवाटीकेच्या सभोवताली इन्सेक्ट प्रुफ नेट लावावे.
किड ग्रस्त पाने व फळे गोळा करून नष्ट करावेत.
पिकाचे रोजच्या रोज निरिक्षण करावे जेणेकरून किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यास त्यावर वेळेत उपाय योजना करता येतील.
पीक काढणीनंतर जमिनीची खोल नांगरट करावी. त्यामुळे किडीच्या सुप्तावस्था नष्ट होण्यास मदत होते. प्रादुर्भावग्रस्त पाने शेताबाहेर नेऊन नष्ट करावेत.
संपूर्ण नर्सरीमध्ये एकाच वेळी बियाणे लागवड करावी. जेणेकरून कीड नियंत्रण करणे सोपे होईल. रोपांच्या अवस्थेनुसार नर्सरीचे विभाग करून व्यवस्थापन करावे,
खुल्या जागेत टोमॅटो रोपवाटिका तयार करणे टाळावे, त्याऐवजी संरक्षित नेटमध्ये रोपांची वाढ करावी. 6 फूट उंचीपर्यंत इन्सेक्ट नेटचा वापर करावा. वनस्पतिजन्य कीटकनाशकांची प्रतिबंधात्मक फवारणी घ्यावी. जेणेकरून सुरुवातीलाच किडीवर नियंत्रण मिळविता येईल,
रोपवाटिकेमध्ये नियमितपणे कामगंध, प्रकाश व चिकट सापळ्यांचा वापर करावा. त्यामुळे प्रौढ पतंगांचे नियंत्रण होऊन रोपांमार्फत होणारा प्रसार टाळला जाईल.
प्रादुर्भावग्रस्त भागातून मजुरांची ये-जा किंवा केटची ने-आण करू नये.
सापळ्यांचा वापर (Uses Of Different Traps)
प्रभावी नियंत्रणासाठी टूटा ॲबसोलुटा कामगंध सापळे एकरी 20 या प्रमाणात लावावेत, या टुटा अळीचे ल्यूर दर 45 ते 50 दिवसांनी बदलावे.
शेतात 1 ते 2 प्रकाश सापळे प्रति एकरी रात्रीच्या वेळी लावावेत.
कामगंध तसेच प्रकाश सापळे लावताना त्यांच्या आजूबाजूला पिवळे चिकट सापळे लावावेत. जेणेकरून प्रौढ पतंगावर प्रभावी नियंत्रण मिळविता येईल.
प्रोढ कीड नियंत्रणासाठी त्रिकोणी आकाराच्या डेल्टा ट्रॅप सोबत चिकट सापळे सुद्धा लावावेत.
जैविक नियंत्रण उपाय
ट्रायकोग्रामा बैक्टी या परोपजीवी मित्र कीटकांचा वापर करून किडीची अंडी अवस्था नष्ट करता येते.
टूटा किडीचे व्यवस्थापन करण्यासाठी सुरुवातीला ट्रायकोग्रामा प्रिटिवोसम प्रजातीच्या मित्र किटकांची 45000 अंडी प्रती हेक्टरी एका आठवड्याच्या अंतराने तीन वेळा पिकात सोडावी.
मेटाहाझियम अंनिसोप्ली किंवा बिव्हेरिया बँसीआना या जैविक कीटकनाशकांचा आलटून पालटून वापर करावा.
किडीच्या अंडी घालण्याच्या क्रियेमध्ये अडथळा आणण्यासाठी सुरुवातीच्या अवस्थेत करंज व नीम आधारित जैविक उत्पादनांचा वापर करावा,
रासायनिक नियंत्रण उपाय (Chemical Control Measures)
किडीने आर्थिक नुकसान पातळी ओलांडल्यानंतर रासायनिक नियंत्रणाचा अवलंब करावा, यासाठी क्लोरअन्ट्रानिलीप्रोल (18.5 एस. सी.) 3 मिलि किंवा स्पिनोसेंड (45 एससी 12) 2.5 मिलि किंवा इंडोक्झाकार्ब (14.5 एस. सी.) 10 मिलि किंवा फ्लुबेन्डामाईड (48 एस. सी.) 2.5 मिलि प्रति 10 लिटर पाणी यापैकी एका कीटकनाशकाची आलटून पालटून फवारणी करावी,
Видео टोमॅटोवरील टुटा ॲबसोलुटा किडीची ओळख व व्यवस्थापन канала SAHYADRI AGRO / सह्याद्री ॲग्रो
SAHYADRI AGRO उन्हाळी टोमॅटो व्यवस्थापन summer tomato cultivation Tomato Lagwad Saho TO 6242 1057 ansal केशर जयम २ आर्यमान अनिशा advanta Sygenta FMC 19;19;19 13-40-13 12-61-00 thimethoxam indian farming roko redomil gold actra Nim oil टोमॅटो पिकामध्ये फुलधारणेसाठी फवारणी FLOWERING IN TOMATO 00-52-34 बाराज़ाइड ADAMA CORAGEN KITE GHARDA Fruit borer control in Tomato टोमॅटोपिकामधील फळ पोखरणारी अळी नियंत्रण। TATA TAKUMI
Комментарии отсутствуют
Информация о видео
10 апреля 2024 г. 7:30:32
00:06:10
Другие видео канала
