НАЙМАНДАР ДЕГЕН КІМ?

#Найман #Қазақ #Жоңғар

Достар әрбір қазақ өз тарихын білу керек сондықтан видеоны тарату арқылы маған қолдау көрсетулеріңізді өтінемін.

Наймандар туралы алғашқы дерек Ғұн заманынан белгілі олар теле деген атаумен Ғұндардың бір бөлігі болған. 750 жылғы салынған ұйғыр ескерткіштерінде Наймандар сегіз-оғыздарды құрайтын тайпа болған делінген. Кейіннен найман деген атпен белгілі бола бастады. Ұйғырлар қытаймен бірігіп Шығыс Түрік хандығын құлатқанда Наймандар қырғыздармен одақ құрып Ұйғыр хандығының астанасы Ордабалық қаласын басып алып ұйғыр хандығын құлатқан. Наймандар ұйғырлардың соңғы ханы Юкукты 847 жылы қуып жүріп өлтірген. Наймандардың Негізгі атамекені Шығыс Қазақстан, Батыс Моңғолия, Алтай таулары болатын. Қазіргі таңда наймандар қазақтардан бөлек өбектерде, қырғыздарда, бурядтарда, якуттарда, моңғолдарда, ауғаныстанда кездеседі.
Қытайдың Ляо империясы ұзақ жылдар бойы наймандардың қас дұшпаны болып әрдайым соғысып отыратын.
1069 жылы біріккен найман-керей әскерлері Ляо мемлекетіне ауыр соққы берді.1125 жылы Ляо империясы құлағанда наймандардың шарықтау шегі басталды. Бұрын одақтас болып келген керей мемлекетімен жауласа бастады. Әсіресе Инанч-Білге ханның тұсында наймандар орта азиядағы ең қуатты мемлекетке айналды. Наймандар Орта Азиядағы ықпал үшін керейлерді жеңіп Инанч Білге хан керей тағына өз адамдарын отырғызды. Қытайлар Инанч Білгені аса қу қауіпті адам деп қабылдады. Бірақ Инанч хан қайтыс болғанда Таян және бұйрық деген ұлдары билікке таласып Найман хандығын екіге бөліп алды. Наймандардың әлсірегенін пайдаланып Керейлер Шыңғысханмен одақ құрып наймандарға қарсы жорыққа аттанды. Бір ғана Таян ханның қолындағы наймандардың өзі саны және әскері жағынан өте көп болатын және Шыңғысханды тоқтатуға мүмкіндіктері болатын дегенмен Таян хан әскери соғыста әскерін дұрыс қолдана алмай 1204 жылы Шыңғысханнан жеңіліп соғыс даласында қайтыс тапты. Таян ханның інісі Бұйрық хан бастаған наймандар 1206 жылы Шыңғысхан тарапынан жаулап алынды.Наймандар Шыңғысханды өз хандары деп жариялады. Сол сәттен бастап Шыңғысхан күшіне енді. Наймандар басқа тайпалардан көп болуы Шыңғысханға 100 000 әскер шығаруына мүмкіндік берді. Таян ханның баласы Күшлік Қара-Қидан мемлекетіне қашып барып оларды басып алады. Дегенмен Күшліктің озбырлық саясатына шыдамай Қара-қидандықтар Күшлікті өлтіріп тастайды. Наймандарда жазу ісі дамығандықтан Шыңғысханның хатшысы болды және ұстаздық қызмет атқарып басқа түркілерді оқыту қызметімен айналасты. Сонымен қатар әскери істергеде белсене араласты. Наймандардың арасында ең әйгілі қолбасшылардың бірі Кетбұқа болды.
Ол Шыңғысханның жақын қолбасшыларының бірі болып кейін Шыңғысханның немересі Хулагу ханның араб-парсы жерлеріне жасаған жорығын ұйымдастырды. Дәл осы әскер әйгілі ассасиндердің түбіне жетті. Кетбұқа 1258 жылы Бағдат қаласын басып алып 500 жылдық тарихы бар Араб халифатын құлатты. Кетбұқа одан әрі Палестинаға аттанды жолында көптеген мұсылман елдеріне қайғы-қасірет алып келіп қырып тастады. Сол кездегі адамдар яджудж маджудж шықты деп соғыссыз беріліп жатты. Кетбұқа Палестинаға жетіп 1260 жылы Айн-Джалут даласында Қыпшақ Бейбарыс, Өзбек Сайфуддин Құтыз бастаған мәмлүк әскерлерінен тас-талқан болып жеңіліп қайтыс болды.

Видео НАЙМАНДАР ДЕГЕН КІМ? канала DURYS TARIKH