Ахмет Байтурсынов соңғы хаты

Сталиндік репрессия талай арыстарымызды алып кетті. Жалған жаламен айыпталған жандардың дені ұлтымыз үшін шыбын жаны шырқырап, аянбай еңбек еткен ерлер еді. Олардан айырылу халыққа оңай тиген жоқ. Орындары бертінге дейін ойсырап қалды. Атақты «Елу сегізінші» баппен ұсталып кеткен жандар түрмеде небір азап пен қорлықты бастан өткерді. Қорлықтың ең үлкені өз ұлтынан шыққан азаматтардың тергеуге алып, «туған халқыңа жаусың» деп масқаралауы еді. Сондай азап пен мазақты бастан өткергендердің бірі ұлт ұстазы – Ахмет Байтұрсынов болды.

Отыз жетінші жылы төртінші әрі соңғы рет ұсталған Ахаңды өзінің жерлесі, қызметке енді кірген жас жігіт Нұржанов деген қазақ тергейді. Ол беріректе сол кезеңде еске түсіріп, былай деген екен: «Ахмет Байтұрсыновтың барлық шығармаларын тергеуден бұрын түгел оқып алдым. Сонсоң тергеу үстінде оның алашордашыл екенін бұлтартпадым. Сонда А.Байтұрсынов маған: «Бәрібір менің айтқаныма иланбайды екен сіздер, олай болса өздеріңізге керектілеріңізді жаза беріңіздер, мен қол қойып бере берейін, оқымай-ақ қоямын қолымды» деді».
Түрмеде небір азап пен қорлықты көріп, көкірегін мұң басқан ақын өзінің көптен бергі қадірлес жолдасы, әрі сырлас інісі болып кеткен Файзолла Сатыпалдыұлына хат жолдайды. Бұл Ахмет Байтұрсыновтың соңғы хаты болса керек. Хатта ол өз басына түскен ауыр қасіретті, қысастық пен зорлықты айтып шағынады. Әйтсе өзінің әу бастан тура жолда болғанын және ешуақытта қате қадамға бармағанына еш күмән келтірмей, түбі ақталып шығарына сенім білдіреді. Солай болды да. 1988 жылы ақын ақталды. Оның өлмес мұрасы ұрпақпен қайта қауышты. Осы тұста Хамитбек Мұсабаев ақынның сонау 1937 жылы жазған соңғы хатын негізге ала отырып «Қан шеңгел» деген толғау жазды. Абақтыдағы ақынның мұң-зары баян етілген бұл толғауға Нағашыбай Алпысов ән шығарған екен. Сіздердің назарларыңызға сол толғаудың толық мәтіні мен аудио нұсқаны ұсынуды жөн көрдік.

Видео Ахмет Байтурсынов соңғы хаты канала Бексултан Талгатович