«مشروطه» نشان داد، که مشروعیت حکومت نه از آسمان؛ که از صندوقِ رایِ وزارت کشور است.

بمناسبت یکصدوپانزدهمین سالگرد مشروطه در ایران| ۱۴ مرداد ۱۴۰۰

«مشروطه» نشان داد، که مشروعیت حکومت نه از آسمان؛ که از صندوقِ رای وزارت کشور است.

🔹امروز۱۴مرداد، سالروزِ انقلاب مشروطه است که درسال۱۲۸۵ اتفاق افتاد. نهضتِ مشروطه بعداز انقلاب، موردِ بی‌توجهی، اگرنگفته باشیم بی‌مهریِ زیادی قرارگرفته است. متهم شده که توسط سکولارها، لیبرالها و مُنورالفکرها(اگرنگفته باشیم انگلیسیها) بانحراف ازمسیرِ اصلیِ آن، که "مشروعه" خواهی میبود میشود. اما واقعیت غیر از روایتِ حکومتی میباشد.مشروطه اگرچه نتوانست به یک نظام سیاسیِ مردم‌سالار یاحکومتِ بر اساسِ قانون که هدفِ اصلی آن بود ختم شود، امادستاوردهای مهمی داشت.

🔹«مشروطه» توانست حکومت و جایگاه آنرا که تا قبل از مشروطه درآسمان میبود پایین آورده و زمینی سازد. «مشروطه» نتوانست حکومت را در ایران قانونمند و مطیع قانون نماید.
«مشروطه» نتوانست شخصِ اول مملکت را مطیع قانون نماید. اماتوانست آن اندیشه سیاسی چندین هزار ساله حاکم درایران را که سلطنت را نهادی مقدس وشاهنشاه را اهورایی و بعدِاسلام هم خلیفه و پادشاه راظِلُ الله میدانست را بااندیشه‌هایِ نوینی که از اروپا آمده بودند جایگزین نماید. اندیشه‌هایی که براساسِ آن، نه قداستی الهی برای حکومت قائل بود و نه مشروعیت شخصِ اولِ مملکت را ازآسمانها میگرفت. برعکس، معتقد بود که تنها منبع مشروعیت حکومت باعتبار رایِ ملّت است.

🔹حکومت و شخص اول مملکت از قدرت واختیاراتِ نامحدودِ دیگر برخوردار نبودند و اختیاراتِ"سایه خدا" محدودمیشد بانچه که قانون بوی اجازه میداد. نه‌تنها اختیاراتِ شخصِ اول مملکت، محدود به قانون شده‌بود، بلکه حکومت میبایستی به مجلس‌ِشورای ملّی یا "مبعوثین ملّت" درقبال‌ِ سیاستها و عملکردش پاسخگو باشد. مفاهیمی که نه بر گرفته ازشرع که ازآراء روسو، مُنتسکیو و مدرنیته غربی بودند.

🔹بزرگترین دستاوردِ مشروطه آن بود که فلسفه و اندیشه سیاسی چندین هزار ساله حاکم درایران، قبل و بعد از اسلام راکه براساس آن مردم خود را رعیت وگله می پنداشتند و حکومت را چوپان وعقل کل بزیرسوال برد. درست است که مشروطه نتوانست بجایِ آن بنیانِ کُهنی که بزیرسوال برده بود نظم و ساختارِجدیدی تاسیس کند، امّا نیمی از راه را که بزیر سوال بردنِ آن فلسفه کهن سیاسی چندین هزارساله ایرانی-اسلامی بودرا توانست بپیماید. نه تنها این بخش ازمشروطه یعنی پدید آوردن یک جهان بینی جدید سیاسی درایران ازمیان نرفت، بلکه بسیاری ازبنیان‌هایِ سیاسی امروزی ایران بعدازگذشتِ ۱۱۵سال ازمشروطه همچنان همان مفاهیم و باورهاهستند.

Видео «مشروطه» نشان داد، که مشروعیت حکومت نه از آسمان؛ که از صندوقِ رایِ وزارت کشور است. канала صادق زیباکلام