Muzeum wojskowe dla pokoju: jak pokazać wojnę opowiadając się za pokojem

Międzynarodowa konferencja „Jak rozmawiać o wojnie z uczestnikami działań kulturalnych?” odbyła się w dn. 7-8 marca 2024 roku w Białymstoku.

Kristina Petrauskė, Muzeum Wojskowe im. Witolda Wielkiego/Litwa
Muzeum wojskowe dla pokoju: jak pokazać wojnę opowiadając się za pokojem
W Muzeum Wojskowym im. Witolda Wielkiego w Kownie staramy się bardzo szybko reagować na sytuację geopolityczną w naszym regionie. Już od roku 2014 i aneksji Rosji na Krym przygotowujemy wydarzenia i wystawy poświęcone trwającej wojnie na Ukrainie. W czasie tych dziesięciu lat nauczyliśmy się, że rozmawiając o konflikcie zbrojnym ważnym jest aby:
1. Podać możliwie dokładny kontekst historyczny wojen, wyjaśnić prowadzące do nich wydarzenia, przyczyny i globalne skutki.
2. Przyjmować różne spojrzenia stron dotkniętych konfliktem zbrojnym m.in. narodów, pojedynczych żołnierzy, ludności cywilnej, grup marginalizowanych a przede wszystkim unikać uprzedzeń.
3. Mieć świadomość, że osobiste historie odgrywają kluczową rolę w omawianiu doświadczeń. Przedstawianie indywidualnych losów pokazuje ludzką stronę wojny i wzmacnia emocjonalne powiązania z wydarzeniami historycznymi.
4. Wdrażać programy edukacyjne dla dzieci w wieku szkolnym tak, by wyjaśnić trudne sytuacje geopolityczne. Specjalne wycieczki z przewodnikiem i warsztaty pogłębiają zaangażowanie zwiedzających.
5. Sięgać po przykłady miejsc pamięci oraz dzieł sztuki, poświęconych osobom, które straciły życie pełniąc służbę.
6. Odnosić się do kwestii etycznych związanych z wojną, podkreślać jej wpływ na ludność cywilną. Odpowiednio wyciągnięte wnioski mogą zapobiec przyszłym konfliktom.
7. Przedstawić rolę oraz znaczenie powojennego odbudowania stosunków stron zaangażowanych w konflikt, sięgając po pozytywne przykłady podobnej współpracy.
8. Zapewniać w muzeum przestrzeń do refleksji, by pomóc zwiedzającym przepracować silne emocje wywołane eksponatami związanymi z wojną.
9. Angażować lokalną społeczność, szczególnie jeśli wojna ma bezpośrednie powiązania regionalne. Można to robić m.in. przez dokumentowanie relacji, włączanie w organizację wystaw i prowadzenie wokół nich dialogu.

Konferencja organizowana w ramach projektu „Remembrance Education. Edukacja kulturalna osób dorosłych”. Dofinansowano ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i budżetu państwa.

Kristina Petrauskė, Vytautas the Great War Museum/Lithuania
War museum for peace: representation of war while advocating for peace
Vytautas the Great War Museum reacted very quickly to the geopolitical situation in our region and has actively created and curated events and exhibitions dedicated to the ongoing war in Ukraine since 2024. During these ten years, we have learned that when talking about the war it is important to:
1. Provide exact historical context for the conflicts discussed, elucidating events leading to the war, its causes, and global ramifications.
2. Embrace diverse perspectives, including viewpoints of various nations, soldiers, civilians, and marginalized groups affected by the war, and avoid bias.
3. Be aware of the fact that human stories are pivotal in discussing war experiences. Highlighting diverse individual narratives humanizes war's impact, fostering emotional connections with historical events.
4. Implement educational programs tailored for schoolchildren to explain geopolitical situations. Special guided tours and workshops deepen visitor engagement.
5. Incorporate elements of commemoration, such as dedicating spaces or showcasing artworks, to honor those who served and lost their lives.
6. Address ethical considerations related to war, emphasizing the impact on civilian populations, consequences of wartime decisions, and lessons for preventing future conflicts.
7. Highlight post-war reconstruction efforts, including rebuilding, reconciliation, and positive stories of cooperation after conflicts.
8. Provide space for reflection and contemplation within the museum to help visitors process strong emotions evoked by war exhibits.
9. Engage the local community, particularly if the war has direct regional connections, by collecting oral histories, involving community members in curation, and fostering dialogue around the exhibitions.

Conference organized within the framework of the project "Remembrance Education. Cultural Education of Adults". Financed by the EEA Financial Mechanism and the Ministry of Culture and National Heritage of the Republic of Poland.

Видео Muzeum wojskowe dla pokoju: jak pokazać wojnę opowiadając się za pokojem канала Muzeum Wojska w Białymstoku