Əsas xəbərlər 11.10.2021 Xankəndidən DƏHŞƏT - Azərbaycana AĞIR ZƏRBƏ

Türkiyə İranla sərhədi yük daşımalarına bağladı; Gürcüstanın eyni addım atdığına dair məlumatlar var; Lavrov Moskvada Abdullahianın məcazla desək, “ağzından vurdu”;

Region ölkələri İrana qarşı eyni cəbhədə birləşir: bütün bunlar Azərbaycana görədirmi? Yaxud İranın Bakıya total hücumu təkcə Gorus-Qafan yolu ilə bağlıdır?

Cənubi Qafqaznın yeni siyasi mənzərəsi İranın regiona girişini əngəlləyir və bəllidir ki, Tehran Bakıdan asılılığı, Türkiyənin bölgədə mövcudluğunu, Zəngəzur dəhlizini qəbul etmir. Lakin məsələnin regional tərəfi ilə yanaşı, qlobal tərəfi də var və hadisələr artıq İrana qarşı cəbhənin genişlənməsi yönündə inkişaf edir.

Və bu mənzərədə İranın nüvə proqramı ön plana çıxır.

Sentyabr ayının sonlarında İranın nüvə proqramı ilə bağlı yeni məlumatlar yayıldı. MAQATE-nin məxfi məlumatlarına çıxış əldə edən amerikalı mütəxəssislər Nyu-York Tayms nəşrinə bildirirdilər ki, İran tezliklə nüvə başlığının yaradılmasına kifayət qədər qədər uran istehsal edə bilər. Bu, nüvə silahının əldə edilməsi olmasa da, ciddi irəliləyiş hesab olunur və mütəxəssislər İranın uranı nüvə silahı əldə etmək üçün lazım olan 90 faizə qədər zəngiləşdirə biləcəyini də istisna etmirlər.

Röyters agentliyi isə bir neçə gün öncə Bayden Administrasiyasındakı mənbəyə istinadən yazırdı ki, “İran nüvə proqramlarında ciddi irəliləyiş əldə edib və nüvə bombası hazırlamaq üçün uranı lazım olan qədər zəngiləşdirməyə bir neçə ay bəs edəcək”.

Nüvə danışıqlarına hələ də gəlməyən İranın yeni hakimiyyətinin müzakirələrdə əsas fiquru dəyişməsi də diqqət çəkir: danışıqlarda İran nümayəndə heyətinin rəhbəri olan Abbas Araqçini prezident Rəisinin yaxın adamı, Qərbə qarşı güzəştsiz mövqeyi ilə tanınan Əli Bağeri əvəzləyir; bu, Tehranın nüvə danışıqlarında mövqeyinin sərtləşəcəyindən xəbər verir, təbii ki, danışıqlar başlayacaqsa.

İstisna deyil ki, İran danışıqların başlanmasına qədər uranı nüvə başlığı əldə etməyə kifayət qədər zənginləşdirmək niyyətindədir.

Bunun fonunda İran-Azərbaycan gərginliyi yeni yanaşmanı da ortaya çıxarır.

Birincisi, yeni gərginliyin yaranması Tehrana diqqətin nüvə proqramından yayınması baxımından sərf edir: Bakının üzərinə hücum, bölgəyə hansısa formada müdaxilə nüvə proqramı məsələsini müvəqqəti arxa plana keçirə və İrana lazım olan qədər vaxt qazandıra bilər;

- İranda hansısa terror aktı törədilir və Tehran bunun “Arazın bu tayındakı “terrorçulara” bağlayaraq, müdaxiləyə əl atır;
- Yaxud “texniki səhv” üzündən raketin ünvanı səhv salınır, beləliklə, gərİran polisinin komandiri, briqada generalı Hüseyin Əştəri bildirib ki, İranın şimal-qərb sərhədlərinə yeni qüvvə və texnika göndərilib.
Azadlıq Radiosunun İran xidməti (Radio Fərda) tərəfindən yayılan məlumata görə, bu gün səhər Hüseyn Əştəri jurnalistlərə deyib ki, "bütün maneələr aradan qaldırılıb və təhlükəsizlik problemi yoxdur".
Qarabağın işğalda saxlanıldığı dönəmdə Türkiyə ilə əlaqəsi kəsilən Ermənistan 2-ci Qarabağ savaşından sonra yenə türk məhsullarının ölkəyə gətirilməsinə qadağa qoymuşdu.
KONKRET.az xəbər verir ki, əslində, Türkiyə onlara məhsul ixrac etmirdi.

Ermənistanın “Hraparak” nəşrinin məlumatına görə, artıq Türkiyə istehsalı olan mallar Ermənistana idxal edilməyə başlayıb.
Bildirilib ki, yerli bazarlarda təkcə Türkiyə istehsalı olan topdansatış malları deyil, üzrəində İstanbul yazıları olan salfetlər kimi pərakəndə satışlar da davam edir.
Tehran Ermənistandan keçən və Gürcüstana qədər uzanan yeni tranzit yolunun çəkilməsində iştirak etməyə hazırdır.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri İranın yol və şəhərsalma naziri Xeyrullah Hatəmi deyib.
Hatəmi bildirib ki, İrəvan 21 km-i Azərbaycanın nəzarətində olan Gorus-Qafan yoluna alternativ olaraq İrandan Gürcüstana yeni tranzit yol çəkmək istəyir:
“Mümkün olduğu qədər tez bir zamanda Azərbaycan ərazisindən keçməyən alternativ yol yaradılmalıdır. Bu, ermənilərin maraqları üçün də vacibdir”.
Qeyd edək ki, İran Ermənistan vasitəsilə Gürcüstan limanlarına çıxmaq istəyir. Bu, İranın Zəngəzur dəhlizi vasitəsilə nəzərdə tutulan böyük tranzit xəttinə “alternativi”dir. İran hesab edir ki, Ermənistandan çəkəcəyi “Qafqaz dəhlizi” vasitəsilə Hindistan və Çindən İran limanlarına, İrandan isə dəmir/avto yollarla Ermənistandan Gürcüstan limanlarına mal daşımaq mümkündür. Gürcüstandan isə Bolqarıstan və Yunanıstan limanlarına daşımalar həyata keçirilə bilər.
Ancaq məsələ bundadır ki, həm Gorus-Qafan tranzit yoluna alternativlər, həm də Ermənistandan Gürcüstana yol dağlıq ərazilərdən keçir. Bu marşrut külli miqdarda vəsait deməkdir və əvəzində səmərəliliyi sual altındadır.
.

Видео Əsas xəbərlər 11.10.2021 Xankəndidən DƏHŞƏT - Azərbaycana AĞIR ZƏRBƏ канала Qazanc Yolu