Perun grmi u Americi

Naoružanje i oprema američke vojske sa kraja 90tih godina prošlog veka bila je prilagođena za zadatke sukoba u blokovski podeljenom svetu. Međutim, prema proceni američkog vojnog vrha, potencijalni protivnik protiv koga bi se upotrebila takva vrsta opreme i naoružanja nestao je 10 godina ranije rasformiranjem Sovjetskog saveza i prestankom postojanja Varšavskog ugovora. Predviđali su da će se u budućnosti voditi sukobi lokalnog karaktera i smanjenog intiziteta, sa učešćem američke vojske, kao globalnog šerifa za šta postojeće naoružanje i oprema nije bila podesna. S tim u vezi, oktobra 1999. godine načelnik Generalštaba američke vojske general Erik Šinseki izneo je plan pod nazivom „Objektivna sila”, koji je predviđao transformaciju dela vojske u brzo pokretne jedinice podesne za vojne operacije u novom post hladnoratovskim periodu. Američka vojska je za prevoz pešadije posedovala dva tipa vozila. Dok se pešadija u teškim oklopnim jedinicama prevozila borbenim vozilom pešadije M2 Bredlijem guseničarem, laka pešadija se prevozila u lako oklopljenim vozilima Hamvi.

Pomenuti plan pretransformacije američke vojske predviđao je uvođenje privremenog borbenog oklopnog vozila u različitim varijantama, pa pošto krize u svetu neće čekati razvoj privremenog rešenja, odlučeno je da se od postojećih platformi preuzme dizajn kanadskog borbenog oklopnog vozila LAV III formule 8x8, koji se takođe izrađivao u različitim varijantama. Posao vredan 8 milijardi američkih Dolara je 2000. godine dodeljen američkim kompanijama General Motors – General Dinamics i predviđao je izradu 2.131 vozilo različitih varijanti, a rok za isporuku bila je 2008. godina.

Američka vojska inače nije volela točkaše pa je odluka o prelasku na novo oklopno borbeno vozilo pešadije, drugačijeg koncepta, teško pala. Na kraju se pokazalo da je to privremeno rešenje postalo i trajno rešenje, a u međuvremenu je 2002. godine vozilo dobilo ime Stryker, po prezimenu dvojice posthumno odlikovanih nosioca Medalja časti poginulih jedan tokom II svetskog rata, a drugi tokom Vijetnamskog rata, međusobno nisu bili u srodstvu.

Teške oklopne jedinice kao vatrenu podršku imali samohodnu haubicu na gusenicama, u kalibru 155 mm oznake M109 Paladin, koja je uvedena u službu američke vosjke davne 1963. godine. Paladin je tokom službe doživeo niz modernizacija, a poslednja iz 2013. nosi oznaku M109A7. U toku je program modernizacije pod nazivom ERCA, kojom je izmeđuostalog predviđena ugradnja autopunjača i cevi dužine 58 kalibara kojom će domet laserski navođenom municijom tipa Ekcalibur XM1113 biti oko 70 km. Osnovni nedostatak ove haubice je njena brzina koja ne može da prati borbene grupe Stryker brigade. Laka pešadija na Hamvijima ima sredstvo vatrene podrške u vidu vučne haubice M777 u kalibru od 155 mm. Haubica je uvedena u službu 2005. godine i učestvovala je u ratu u Iraku, Avganistanu i u ratu protiv Islamske države. Osnovna slabost ove haubice je nemogućnost praćenja borbenih grupa na oklopnim vozilima Stryker, tako da i njena mala težina 3.745 t i mogućnost prenošenja vazdušnim putem u slučaju podrške Stryker borbenih grupa gubi na značaju.

Nešto se slično dogodilo i sa PVO Stryker borbenih grupa kada se sistem sa modulom Avanger na Hamviju pokazao kao nedovoljno mobilan da prati Stryker borbene grupe pa je pokrenut inicijalnog program privremenog sistema PVO kratkog dometa da bi potom prerastao u trajno rešenje oznake IM-SHORAD, o čemu na kanalu postoji video, pa vam preporučujemo da ga pogledate. Takođe, problem iste prirode se pokazao i sa vatrenom podrškom Stryker borbenih grupa, koja se oslanjala na vučne haubice M777 i na samohodne topove M1128 u kalibru 105 mm, takođe na šasiji Stryker. Međutim, ovaj samohodni top može služiti za protivoklopnu borbu i neposredno gađanje utvrđenih ciljeva i pešadije i nije namenjen za posredno gađanje.

S tim u vezi 2019. godine, pokrenut je program za izbor novog oruđa za vatrenu podršku Stryker borbenih grupa. Poziv za prijavu zainteresovanih strana otvoren je jula 2020. godine, a u planu je zamena nekoliko stotina haubica vučnog tipa, dakle feneomenalan posao ko god da bude izabran. Kroz medije su se do kraja 2020. godine provlačila imena tri samohodne haubice točkaša koje će se takmičiti u izboru američke vojske. Sa učesnicima takmičenja potpisuje se Ugovor u kojem je između ostalog predviđeno i testiranje sa bojevim gađanjima, koja će se obaviti u drugoj fiskalnoj četvrtini 2021. godine, odnosno u periodu od januara do kraja marta 2021. godine na vojnom poligonu u Yumi u Arizoni. Prema tim medijima na takmičenju učestvuju:
1. izraelski ATMOS Iron Sabre kompanije Elbit Sistems
2. švedski ARCHER ogranka BAE Systems Bofors i
3. srpska NORA B52 M15 kompanije YUGOIMPORT SDPR
4. francuski CEASAR kompanije Nexter i
5. američki BRUTUS AM General
6. slovačka EVA kompanije Konštrukta
7. japanski Type 19 kompanije Mitzubishi
8. južnoafrička G6 Rhino ...

Видео Perun grmi u Americi канала Front Channel