Laçın rayonu Qaragöl

Qaragöl Laçının işğalından öncə necə zəbt edildi? - ARAŞDIRMA

Qarabağ işğal olunandan bəri Azərbaycanın bir sıra dövlət qoruq və yasaqlıqları da düşmən nəzarətinə keçib. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin verdiyi məlumata görə, hazırda Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğu, Arazboyu Dövlət Təbiət Yasaqlığı, Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu, Laçın Rayon Dövlət Təbiət Yasaqlığı, Qubadlı Rayon Dövlət Təbiət Yasaqlığı və Daşaltı Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazilərində olan qiymətli ağac və biomüxtəlifliyin digər növləri amansızlıqla talan edilir. Bu yazımızda zəngin biomüxtəlifliyə malik Azərbaycan təbiətinin bir parçası olan Laçın rayonunda yerləşən Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğundan və onun ən qiymətli incisi olan Qaragöldən bəhs edəcəyik.
1987-ci il noyabrın 17-də Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə yaradılmış bu qoruqda bu gün ətraf mühitə vurulan ziyanın məbləği ölçüyəgəlməz dərəcədədir. Qaragöl respublikalararası Dövlət Təbiət Qoruğu Laçın rayonu ilə Gorus rayonu sərhədində dəniz səviyyəsindən 2658 metr hündürlükdə, İşıqlı Qaragöl adlanan su hövzəsinin ətrafında yerləşir. İsveçrə gölləri ilə müqayisə oluna biləcək İşıqlı Qaragöl Qarabağ vulkanik dağ silsiləsinin cənub hissəsində, Həkəri çayının sağ qolu olan Ağoğlan çayının mənbə hissəsi rayonunda, Böyük İşıqlı dağının (3548 m) şimal ətəyində, şimal-qərbdən Dəmirdaş və Kicik İşıxlı (3452) dağı ilə, şimaldan Canqutaran (2790 m) dağ, şərqdən isə alçaq moren tirəsi (buzlaqların təsirindən yaranmış relyef forması) ilə əhatə olunmuşdur. Qoruğun ümumi sahəsi 240 hektardır. Bura 176 ha İşıqlı Qaragölün su akvatoriyası və gölün sahil boyunca 100 metr enində 64 ha sahə aiddir. Gölün uzunluğu 1950 metr, maksimum eni 1250 m, sahil xəttinin uzunluğu 5500 m, dərinliyi maksimum 7,8 m, hövzəsinin sahəsi 13 km2-dir. Hesablamalara görə, göldə suyun həcmi 10 mln m3 olub.
7 relikt göldən biri...
Qeyd edək ki, işğal altındakı ərazilərimizdə Qaragöl adında 3 göl vardır. Onlardan biri Laçın, digəri Ağdərə rayonunda yerləşir və sadəcə, Qaragöl adlanır. Bəhs etdiyimiz göl isə rəsmi dövlət xəritələrində İşıqlı Qaragöl adlanır. Bu göl sönmuş vulkan kraterini xatırladan relikt (çəkilmiş dənizdən sonra qalan, yaxud yer qabığındakı tektonik hərəkətlər nəticəsində yaranmış, kənardan qidalanması olmayan) su mənbəyidir. Və sözügedən Azərbaycan torpaqlarındakı 7 relikt göldən biridir. Laçındakı İşıqlı Qaragöl xüsusi maraq doğuran yüksək dağ göllərindən biridir. Alp landşaft kompleksinə malikdir. Bu göl mühüm hidroloji və təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdir. Onun suyundan yerli əhali qoyun sürülərinin, əkin yerlərinin suvarılması və balıqçılıq üçün istifadə edirdi. Sovet dövründə göldə qızıl balıq adlanan çox dadlı farel balıqları bəslənilirdi.

Видео Laçın rayonu Qaragöl канала Qalib Rehimov