Էական - 8. Հոմոֆոբիա. քաղաքականություն՝ կարծրատիպերի խորացմամբ եւ շահարկմամբ

#Էական_վլոգ

Էականը՝ Հովսեփ Խուրշուդյանի ոչ-ֆորմալ կրթական հեղինակային վիդեոբլոգն է:

Հղումներ.

https://www.e-reading.club/bookreader.php/73540/Platon_-_Pir.html?fbclid=IwAR0OQ-dOn9NGtXeVV5ezXClmxqyag-PaOk3S8CNJO_X9cdHLU1WOAYfjdN4

http://psylib.org.ua/books/plato01/21fedr.htm?fbclid=IwAR2kkcKwBE2THjBJqAHSty3axzDgIlWvlZdaFj4SDDPXa3baqLKJYlc6KFk

https://www.aravot.am/2018/11/06/991481/

https://hetq.am/hy/article/104410

https://www.youtube.com/watch?v=aoSRO5CHdFI

https://www.youtube.com/watch?v=-paxwcboWKs&list=PLZQazbrlkKiCIvR1Ua83hlXB6GZ8klo5Y&index=20&t=3s

https://www.youtube.com/watch?v=juavsnsB07U&list=PLZQazbrlkKiCIvR1Ua83hlXB6GZ8klo5Y&index=25&t=1s

Սոկրատեսյան ծաղկաքաղ Նժդեհից.

"Սկսի՛ր քեզնից: Եւ իմաստունի հարցին, թէ «ի՞նչ կ’ուզէիր լինել կեանքում,- յանուն ճշմարտութեան թոյնի բաժակը դատարկելու դատապարտւած Սոկրատէ՞սը, թէ՞ ճշմարտութիւնից դուրս ապրող խոզաբարոյ մի էակ», դու պատասխանիր – առաջի՛նը:
Գիտութիւնը մարդկայնացուցիչ յատկութիւն չունի - նրանից օգտւում են ե՛ւ բարի, ե՛ւ չար նպատակների համար: Ահա՛ թէ ինչով պիտի բացատրել մարդկային անհատի բարոյական անմշակութիւնը գիտութեան մեր դարում: Մարդկայնանալու համար պէտք է հետեւել նախ Սոկրատին, ապա յետոյ` Դարուինին:
XII
ՈԳԵԿՈՉՈՒՄՆԵՐ *
Յոռետեսութի՞ւն – ո՛չ, ո՛չ, անտեղի է դա մարդկութեան ապագայի նկատմամբ, քանի որ մարդը ինքնամշակմամբ կարող է Սոկրատ դառնալ: Ոգու սոկրատեան մշակոյթ – ահա՛ թէ ինչի կարիք ունի մերօրեայ աշխարհը:
Ա
Օժտէ՛ք մարդուն քաջութեամբ եւ նրան կը դարձնէք աւելին, քան է՛ սովորական մահկանացուն: Տուէ՛ք նրան իմաստութիւն եւ նա կը դառնայ բարոյապէս աւելի նախանձելի: Իսկ եթէ նրան օժտէք նաեւ հոգու վեհութեամբ` ձեր առջեւ կ’արձանանայ Սոկրատը, այսինքն` կատարեա՛լը: Այսպիսին էր նա, որի երեւումը իր դարաշրջանի ոգին յեղաշրջեց: Առաջինը լինելով, նա յանդգնեց Իզիդայի քողը բարձրացնել` ճշմարտութեան գաղտնիքին տիրելու համար: Բնազանցութեան անհաս բարձունքներից նա իմաստասիրութիւնը իջեցրեց երկիր, որպէսզի նրա լոյսի տակ մարդը (նշմարի) աշխարհն ու իրերը: Մարդկութեան առաջին մեծ բարոյագէտը, ճշտելով բարու եւ բարոյականի հասկացողութիւնները, մարդու մէջ արթնացրեց խիղճը - ներքին աստուածութիւնը, որի առջեւ բանաւոր էակը պարտ է իր ամէն մի արարքն օրինականացնել: Կար նախասոկրատեան անհատը, որին կը վարէին արտաքին իշխանութիւնը, ձեւական օրէնքը, սովորութիւնը: Սոկրատով սկսուեց գոյութիւնը ինքնավար անհատի, անձի: Պետական վարիչ չէր, Սողոն, Լիկուրգոս, Պերիկլէս չէր. նա օրէնսդրեց մարդկային բարոյական աշխարհի համար` հանդիսանալով ուսուցիչն ու դաստիարակը նրանց, որոնք կը նկրտէին ժողովրդի եւ պետութեան ճակատագիրը վարել:
Մտքի եւ ոգու Հերակլէ՛ս - այսպիսին եղաւ նա իբրեւ իմաստասէր: Մի անգամ, ասում են, ամբողջ օր նա մնաց խորասուզուած մտքի ծովում, եւ միայն ծագող արեւը նրան իրականութեան վերադարձրեց: Ոգու կեանքով ապրելու, ներքնապէս ազատագրուելու չափ ինքնա- կենտրոնանալու ինչպիսի° կարողութիւն:
Մտքի եւ կամքի հսկա՛յ, որի խօսքը, կեանքն ու ճակատագիրը պայմանաւորելով իրար, նրանից ստեղծեցին կատարելատիպը, որի նմանը դեռ եղած չէր մարդն աշխարհում: Նա էլ ընդունեց պայքարը, սակայն սոկրատեան ձեւի - պայքար առանց կրքի, ատելութեան ու թշնամանքի: Ճշմարտութիւնն եղաւ իր միակ զէնքը. անխռովութիւնը - դիրքը` անգրոհելի, անառիկ: Եղաւ աներկիւղ, երբ պէտք էր Աթէնքի բռնաւորներին շանթել: Եւ, նոյնքան անյողդողդ, երբ հարկ էր խուժանավարների կեղծիքին սովոր ամբոխներին ճշմարտութիւններէն դառնագոյնն ասել: «Ի՞նչ է աստուած` ես չգիտեմ. ես գիտեմ միայն ինչն աստուած չէ»,- ահա՛ խօսքը, որին վիճակուած էր նոր դարաշրջան, պատմութեան մէջ նոր էջ բանալ, խօ՛սքն իմաստունի եւ իմաստասէրի, որի առջեւ իբրեւ ուրուականներ Ողիմպոսի աստուածները չքացան: Այսպէս ապրեց կատարելագոյնը մարդկանցից. գիտցաւ արհամարհել կեանքը, երբ պէտք էր մեռնել ի խնդիր բանականութեան սրբազան իրաւունքների:
* * *
Սոկրա՛տ, աշխարհիկ սո՛ւրբ, գովք… քեզ: Գո՞վք – ո՛չ, ո՛չ, մի օր դու մերժեցիր կենդանի գովքը` դափնին, որ կը տրուէր քեզ Պոդիտէի ճակատամարտում ցուցաբերածդ քաջագործութեան համար` պահանջելով, որ նրանով քո կողմից փրկուած վիրաւոր Ալկուեադէսին պսակեն: Կարիք չզգացիր, ոգու հսկա՛յ, որ ուրիշները մեծութիւնդ վկայեն:
* * *
Սոկրա՛տ, վերստին ոգեկոչեցի քեզ, եւ ահա՛ դարերի մշուշի միջից ժպտում ես ինձ իբրեւ իմացութեան ու բարութեան արեւ` լոյսի հեղեղ ու ջերմութիւն սփռելով աչքը կոյր խցիկում: Այսօր էլ լքած կեցարանս` եկել եմ այցի քեզ, գերագոյն կալանաւոր: Զրպարտուած սիկոֆանտներից ու մահուան դատապարտուած,
ահա° կանգնած մեծ անյայտի սեմին, մահուան բաժակը ձեռքիդ` հոգու անմահութեան մասին ես իմաստասիրում անխռով… Գերմարդկայի՛ն կեցուածք - ասէք աստուածավայե°լ, որի վեհութեամբ կախարդուած, անպատում ցաւերս - որոնց բեռան տակ առասպելական Աթլասն իսկ կը կքէր - աւելի թեթեւ եմ զգում: Եւ, շղթաներս` չքացա՛ծ… Սոկրա՛տ, գերագոյնը մարդկութեան որդիներէն, գո՛վք քեզ, թէեւ դու բարձր ես ամէն գովքէ ու դափնիէ, անհունօրէ՛ն բարձր…
Անիծեցի ես աշխարհավար մեծերին. – Չկա՛ն մեծեր, կայ մեծութիւն, հոգո՛ւ մեծութիւն: Կա±յսր ես` եղիր Աւրելիոս. Իմաստասէ՞ր ես` Սոկրատ եղիր. Զօրավա՞ր ես` Աւարայրի Վարդա՛ն: Մեծ անունները առանց հոգու մեծութեան նման են կաւէ անդրիի` դրւած ոսկէ պատւանդանի վրայ` Մասիսն ինձ ասաց:"

Видео Էական - 8. Հոմոֆոբիա. քաղաքականություն՝ կարծրատիպերի խորացմամբ եւ շահարկմամբ канала Free Citizen CISC