Peykdən32.Murov. Gəncədən 40 km aralıda Ömər dağı təpəsindəki düşmən mövqelərinə baxın.Abunə olun.

Ömər aşırımı — Kiçik Qafqazın Murov silsiləsində yerləşən, Azərbaycannın Kəlbəcər rayonunu Göygöllə birləşdirən mühüm dağ keçidi. Aşırımın hündürlüyü 3395,5 m təşkil edir. Aşırım Qarabağ müharibəsinın ən qanlı döyüşlərindən biri olan Ömər aşırımı uğrunda döyüşə şahidlik etmişdir.
Ömər aşırımı uğrunda döyüş
Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigationJump to search
Connections of Wikipedia.svg
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır.
Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.
Ömər aşırımı uğrunda döyüş
Əsas münaqişə: Qarabağ müharibəsi
Tarix Yanvar-Fevral 1994
Yeri Azərbaycan Respublikası
Nəticəsi Kəlbəcərin tamamən ermənilərin nəzarətinə keçməsi
Münaqişə tərəfləri
Azərbaycan Respublikası

Ermənistan

Komandan(lar)
AzərbaycanHeydər Əliyev
AzərbaycanSurət Hüseynov
AzərbaycanNəcməddin Sadıkov

ErmənistanSerj Sarkisyan
ErmənistanSeyran Ohanyan

İtkilər
~4000[1]

~2000 [1]

Ömər aşırımı uğrunda döyüş (1993—1994 qışı) və “Murovdağ” əməliyyatı[2][3] — Qarabağ müharibəsinin aktiv fazasının sonlarına yaxın baş vermiş döyüş. Qarabağ müharibəsi tarixində baş vermiş ən qanlı döyüş olmuşdur.
Mündəricat
1 Tarixi
2 İstinadlar
3 Həmçinin bax
4 Xarici keçidlər
Tarixi
Ömər aşırımı uğrunda döyüş Azərbaycan Ordusunun 1993-cü ilin sonlarında hücumu ilə başlamışdlr. Ordunun mobilləşdirilməsi və digər ölkələrdə olan Azərbaycan əsilli hərbi ekspertlərin ölkəyə çağırılmısı 1994-cü ilin əvvəllərində Azərbaycan ordusunun hərbi nailiyyətlərini artırmışdı. 1993-cü ilin payızında Azərbaycan daxili işlər nazirinin müavini Rövşən Cavadovun Əfqanıstana səfəri sonrasında ölkəyə 1000-2500[4]. arası əfqan mücahidi göndərilir. Heydər Əliyevin keçmiş Sovet ölkələrindəki azərbaycanlı hərbi ekspertlərə müraciətindən sonra çox sayda zabit ölkəyə yardıma gəlir[5] [6].

Əməliyyat əsnasında bölgə tamamən boşaldılmışdı. Əməliyyatlar dəniz səviyyəsindən 2500-3500 m yüksəklikdə davam edirdi. Plan olduqca təhlükəli idi. Səbəb sərt iqlim, qalın qar örtüyü, güclü külək və uçqun təhlükəsi idi. Bu səbəbdən bir çox komandirlər bu əməliyyatı dəstəkləmirdi[7].

Hücum əməliyyatı cəbhənin şimalından 1994-cü ilin yanvarında başlanılır[8]. Əməliyyatlarda iştirak edən əsgərlərin çoxu yeni çağırışçılardan ibarət olmuşdur[7]. Ordu ilk növbədə Murov silsiləsini keçərək Ömər aşırımına hücum təşkil edir. İlk hücum uğurlu olur, düşmənin aşırımda yerləşən qüvvələri tamamən darmadağın edilir. 24 yanvarda Azərbaycan tərəfi Çarplıda yerləşən batalyonu mühasirəyə alaraq tamamən məhv etdiyini bəyan edir[9].

Fevralın əvvəllərində ordunun bir hissəsi Kəlbəcər şəhərinə yaxınlaşmışdı. Bununla belə bu addım olduqca riskli idi. Rayon özü isə qərbdən Ermənistan, cənubdan Laçın, şərqdən isə Dağlıq Qarabağ istiqamətdən mühasirədə idi. Ağdərə istiqamətindən ordunun köməyə gələ bilməməsi əməliyyatı çətinləşdirirdi.

12 fevralda ermənilər rusların dəstəyi ilə Azərbaycan ordusuna əks həmlə təşkil edirlər. Bu zaman Azərbaycan ordusu ağır itkilər verir. İtkilərin artmasını artıran səbəblərdən biri də şaxtalı hava və qar uçqunları idi. Bu zaman itkilərin sayı yüzlərlə ölçülür. 18 fevralda ordu Ömər aşırımı ilə geri çəkilməli olur. İki briqada isə mühasirəyə düşür, Ömər aşırımı ilə mühasirəni yarmaq cəhdlərinin qarşısı ermənilərin Qrad zərbələri ilə alınır. Bu zaman Azərbaycan ordusunun 1500 nəfər itki verməsi bildirilir.

Ömər aşırımı uğrunda döyüşdə rus mənbələrinin məlumatına görə Azərbaycan ordusu 4000 əsgər, erməni tərəfi isə 2000 itki vermişdir. Bu döyüş Azərbaycan tarixinə Qarabağ müharibəsi dövründə ən böyük itki verilən döyüş kimi düşmüşdür. Azərbaycan tərəfinin çoxlu sayda əsgər itirməsi o zamanlar gizli saxlanıldı[7]..

İstinadlar
Broom icon.svg
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
Том де Ваал. Чёрный сад. Глава 15
“Murovdağ” əməliyyatının gizlinləri… FOTO
"Murovdağ əməliyyatı" kimin planı idi?
AZERBAIJAN. Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh. Human Rights Watch/Helsinki
Michael P. Croissant. The Armenia-Azerbaijan conflict: causes and implications. Greenwood Publishing Group, 1998. ISBN 0-275-96241-5, 9780275962418. P. 96
Vicken Cheterian. War and peace in the Caucasus: ethnic conflict and the new geopolitics. Columbia University Press, 2008. ISBN 0-231-70064-4, 9780231700641. P. 141-142
Idrak Abbasov. Azeri Veterans Recall Military Fiasco. CRS Issue 219, 21 Feb 05 "Eldar Namazov, who then headed the secretariat in President Aliev’s administration, blamed former prime minister Suret Husseinov – long since disgraced and in prison – for the fiasco"
MUROVDAĞ ƏMƏLİYYATI
Tom de Vaal. «Qara bağ». Başlıq 15. Sentyabr 1993 - may 1994 il.

Видео Peykdən32.Murov. Gəncədən 40 km aralıda Ömər dağı təpəsindəki düşmən mövqelərinə baxın.Abunə olun. канала İLQAR QIRICI