ซอสามสาย บัวกลางบึง

“อนาถเหลือล้ำ บัวบานเหนือน้ำ
อยู่ห่างคน ลับตาอยู่จน กลางบึง
ได้แต่ชะเง้อ ละเมอ รำพึง
เจ้าอยู่ถึงกลางบึง ปล่อย ให้ผึ้ง เชยชม
แดดส่องผิวน้ำ บัวพลอยหมองคล้ำ ด้วยแดดเผา
สีเจ้าก็เศร้า ด้วยลม
ตกดึก น้ำน้อย นอนคอยคนชม
เจ้าต้องคลุกโคลนตม กลีบที่บ่มโรย รา
บัว น้อย ลอยอยู่กลาง บึง
ครั้นคนเอื้อมไม่ถึง มีฝูงผึ้งบินมา
อยากพักพิงบนหิ้งบูชา
เขาไม่ปรารถนา แล้วจะว่าเขาแกล้ง
โธ่ อยู่ไกล หนักหนา
มัวซ่อนหลบตา แอบแฝง
หากปล่อยทิ้งไว้พอใจแมลง
สิ้นกลิ่นสีโรยแรง
แล้วคงเหี่ยวแห้ง คา บึง”

เพลงที่ครูเฉลิมชอบมากที่สุดอีกเพลงหนึ่งก็คือ “บัวกลางบึง” ของวงสุนทราภรณ์ เพลงนี้ทำนองแต่งโดยครูเอื้อ สุนทรสนาน และคำร้องโดยครูแก้ว อัจฉริยะกุล ขับร้องโดยมัณฑนา โมรากุล เมื่อครั้งที่ผมเรียนอยู่สวนกุหลาบฯนั้น เรามีชมรมฟังเพลงสุนทราภรณ์กันในเหล่าเพื่อนๆและอาจารย์ของชุมนุมดนตรี คือ อาจารย์ระอวน สุขเจริญ และอาจารย์ยรรยงค์ ทัศนพยัคฆ์ ฟังรายการเพื่อนฝันวันอาทิตย์ จัดโดยคุณจารุลินทร์ มุสิกพงษ์ แห่งสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ์ ตั้งแต่ยังตั้งอยู่ที่หัวถนนราชดำเนิน ไปชมคอนเสิร์ตและรายการแสดงที่ศูนย์สังคีตศิลป์ ที่ตรงเชิงสะพานผ่านฟ้า ผมถึงรู้จักเพลงเหล่านี้ดี วันหนึ่งในราวปี ๒๕๒๘ หรือ ๒๕๒๙ ครูเฉลิมมาสอนที่สวนกุหลาบพร้อมกับโน้ตซอด้วงเพลงที่ครูแต่งใหม่ในอัตราสามชั้น ชื่อว่า “บัวกลางบึง” ครูบอกว่าเอาทำนองของสุนทราภรณ์มาตั้งเป็น ๒ ชั้น แล้วแต่งขยายเป็นเพลงสามชั้น ๘ จังหวะ ในสำเนียงมอญที่ครูชอบและทำทางเปลี่ยนด้วยใช่เป็นเที่ยวกลับ ครูบอกผมว่าคิดทำนองชั้นเดียวไม่ออก อยากให้ผมช่วยตัดลงเป็นชั้นเดียวจะได้ครบเป็นเถา ผมก็หยิบซออู้มาสีทำนองที่ครูแต่งและทำนองของสุนทราภรณ์ ใช้หลักการตัดทอนทำนองที่ได้เรียนมาจากครูจึงได้ทำนองคล้ายๆเพลงพราหมณ์ดีดน้ำเต้าออกมา โดยผมพยายามคงประโยคที่เป็นเอกลักษณ์ของเพลงไว้แล้วเขียนโน้ตให้ครู ครูชมว่าใช้ได้และนำไปใช้เป็นเที่ยวแรกในเพลงของครู ช่วงนั้นพวกเราได้ต่อเพลงชุดนี้ไว้แต่ไม่เคยได้เล่นออกงานเสียที จนกระทั่งผมจบไปเข้ามหาวิทยาลัยแล้วก็ไม่ได้เล่นเพลงนี้อีกเลย ภายหลังครูได้ให้ลูกศิษย์ที่ชุมนุมดนตรีไทย ธรรมศาสตร์นำไปบรรเลง และให้ขอให้ครูมัณฑนา อยู่ยั่งยืน ช่วยทำทางร้องให้และได้นำออกบรรเลงทั้งที่สังคีตศาลา และบันทึกเสียงไว้

กลับมาที่เพลง “บัวกลางบึง” ของสุนทราภรณ์ ผมคิดว่าบทเพลงนี้สามารถนำมาใช้เป็นแบบฝึกหัดเบื้องต้นสำหรับสีซอสามสายได้อย่างดี ทำนองเดียวกับเพลงขับไม้บัณเฑาะว์ หรือ เพลงเต่าเห่ เพราะนักเรียนจะได้หัดใช้คันชักแบบต่างๆ สีข้ามสาย เสียงควง เสียงไขว้ นิ้วเอก นิ้วแอ้ นิ้วพรม เลียนเสียงร้องให้เหมือน ซึ่งเทคนิคเหล่านี้จะนำไปใช้ได้ในเพลงเดี่ยวสำเนียงมอญขั้นสูง เช่น เพลงสุดสงวน สุรินทราหู หรือ แขกมอญ ต่อไป ถ้าใครเรียนซอสามสายกับผมแล้วยังไม่สีเพลงนี้ก็จะเอาไปสีได้เลยนะครับ #หมอเก๋เป็นนักดนตรีไทย #หมอเก๋ชอบสีซอให้กุ๊กไก่ฟัง #ครูเฉลิมม่วงแพรศรี

Видео ซอสามสาย บัวกลางบึง канала Thanyaphong Na nakorn