Visapur Fort (किल्ले विसापूर): Chh. Shivaji Maharaj Forts and History

विसापूर! समुद्रसपाटीपासून साडेतीन हजार फूट उंचीवर असलेला हा गड मळवली रेल्वेस्थानकाच्या दक्षिणेस भाजे लेणीच्या अगदी माथ्यावर. या गडावर जाण्यासाठी तीन वाटा. एक भाजे लेणी शेजारच्या ओढय़ाच्या कडेने वर जाणारी. दुसरी उत्तरेकडील पाटण गावातून वर चढणारी, तर तिसरी लोहगड-विसापूर दरम्यानच्या गायमुख खिंडीतून विसापूरला वळसा मारत वर जाणारी.
असो! यापैकी उत्तरेकडील वाट दिल्ली दरवाजाने तर दक्षिणेकडील कोकण दरवाजातून गडावर शिरते असे या वाटांचे उल्लेख आहेत. गंमत अशी, की हे दिल्ली व कोकण दरवाजे आज तरी इथे दिसत नाहीत. हा सारा आपला कागदोपत्रीचा इतिहास! ब्रिटिशांच्या हल्ल्यात या दरवाजांनी कधीच माना टाकल्या आहेत. यातील दिल्ली दरवाजाने गडात शिरलो, की वाटेत खोदीव टाक्या, कोठीवजा चौकीच्या जागा आणि कातळातील पायरीमार्ग लागतो. या मार्गावरच दिसणारा सहा फूट उंचीचा कोरीव हनुमान आणि कोठीवरील गणेशाला वंदन करत आत शिरावे.
भलेमोठे सपाटीचे पठार आणि मधोमध बालेकिल्ल्याची ती छोटीशी टेकडी अशी विसापूरची रचना. वर येताच विसापूरचा मोठा भाऊ लोहगड रामराम घालतो. पण त्याचे निमंत्रण थोडेसे बाजूला ठेवत आपण विसापूरचा पाहुणचार घेऊ लागायचे. समोरच डाव्या हाताला सदर लागते. या सदरेशेजारीच एक भलीमोठी तोफ पडलेली आहे. अर्धा भाग उघडा तर अर्धा गाडलेला. गडावर आणखीही एक मोठी तोफ आहे. विसापूरच्या या तोफेविषयी चिं. ग. गोगटे यांच्या १८९६ मधील ‘महाराष्ट्रातील किल्ले भाग १’ या पुस्तकात एक उल्लेख आलेला आहे, तो असा, ‘सुमारे १० फूट लांबीच्या या तोफेवर इंग्लडमधील ‘टय़ुडर’ नामक राजघराण्याचे राजचिन्ह असलेले गुलाबाचे फूल आणि मुकुट आहे. ‘इ. आर.’ ही इंग्रजी अक्षरे कोरलेली आहेत. इंग्लडची राणी एलिझाबेथ हिच्या कारकीर्दीत इंग्रजांची जहाजे

Видео Visapur Fort (किल्ले विसापूर): Chh. Shivaji Maharaj Forts and History канала सह्याद्रीच्या गडवाटा