Аллоҳ бор, лекин Унинг борлигини қандай исбот қиламиз?

Хоҳлаган одамингиздан Аллоҳ борми, деб сўрасангиз, шубҳасиз, ҳа, деб жавоб беради. Лекин Унинг борлигини исботлайдиган далил сўрасангиз, кўпчилик ўйланиб қолади. Бу табиий ҳол, чунки ҳеч ким Аллоҳни кўрмаган, эшитмаган ва ҳис қилмаган. Бундан ташқари, ҳозирда кўпчилик реалист, яъни воқепараст (воқеликдан таъсирланувчи) бўлиб қолганлиги туфайли, ўзининг ақлидан ташқарида бўлган нарсаларга шубҳа билан қарайдиган бўлиб қолган. Бунга жаннат, дўзах, фаришталар, шайтон каби инсон ҳиссига тушмайдиган нарсаларни мисол қилиш мумкин. Инсон яралибдики, шу нарсалар улар муҳокама ва мунозара қиладиган мавзулар ичида энг кенг тарқалган мавзулардан бири бўлиб қолмоқда. Чунки инсон ўзининг келиб чиқиши ҳақида доимий бош қотириб, ўзининг бу коинотда ёлғизми ёки йўқми, кўзга кўринмайдиган маҳлуқотлар ҳақиқатда ҳам борми каби саволларга қизиқиб келади. Бу каби саволларга жавоб топиш учун, биргина Аллоҳнинг бор ёки йўқлигини исботлаб бериш кифоя қилади.
Кўпчилик инсонлар ота-бобоси Аллоҳни бор, деганлиги ва намоз, рўза, ҳаж, закот каби амалларни бажариб келганлиги учунгина Аллоҳни бор дейди, яъни Аллоҳнинг борлигини исботи нақл (оғзаки ёки ёзма маълумот) бўлмоқда. Бу эса, масалан, уйда ўтирган одамга, ташқаридаги мошинанинг ранги оқ, деган билан баробардир, лекин у мошинанинг ранги оқлигини уйда ўтирган одам қаердан билади, уни кўргандан сўнггина уни тасдиқлаши ёки инкор қилиши мумкин. Шунга ўхшаб, Аллоҳнинг борлигини инсон ўз ақли ёрдамида исботлаши ва шунга иймон келтириши шарт. Акс ҳолда, у ақлий иймон эмас, нақлий иймонлигича қолаверади. Бундай иймон эса ўта заифдир, бу иймонга озгина шубҳа аралашса ҳам унга путур етади ва натижада куфрга олиб бориб қўйиши ҳам ҳеч гап эмас.
Аслида, Аллоҳнинг борлигини исботи жуда оддийдир. Атрофингизга назар солинг, бу ер ва осмон, тоғлар, дарахтлар, ҳайвонлар ва ўсимликлар, умуман ҳамма-ҳаммасини яратган Зот борми ёки йўқми? Узоққа бормайлик, ўзингизга бир назар солинг, сизни шундай бир мукаммал қилиб яратиб қўйган ким? Сизга ақлдек буюк неъматни берган ким? Ёки сиз ўзингиз ўзингизни яратиб олганмисиз ёки ақлни ўзингиз ўзингизга жойлаштириб олганмисиз?
Ёки ер юзидаги ва ундан ташқари қонунларни олайлик, бу қонунларни кимдир яратганми ёки йўқми? Сиз уй қуришдан олдин уни проектини тузасизми ёки қуриб бўлгандан кейинми? Албатта, уйнинг проекти уй қурилишидан олдин тузилади. Шунга ўхшаб, ер ва ундан ташқари коинотни яратилишидан олдин унинг қонунлари тузилади, бу қонунларни ким тузади? Албатта, бу қонунларни тузган бир қудратли Зот бор эканлиги шубҳасиздир. Мана шу каби мисоллар билан Аллоҳнинг борлигини исботлаб бериш мумкин. Бу ҳеч ким инкор қила олмайдиган ҳақиқатдир ва бунга ақл ҳам қаноатланади.
Бунинг ортидан, юқорида айтиб ўтилган жаннат, дўзах, фаришталар ва шайтоннинг борлигига келсак, гарчи уларнинг борлиги нақлий, яъни ёзма манбаларда келган бўлсада, аслида уларнинг борлигига ақл асос бўлади. Чунки биз Аллоҳнинг борлигини ақл ёрдамида исбот қилдик. Демакки, Аллоҳ бор экан, У Зотнинг бизга ваҳий қилган барча маълумотлари рост ва бунга умуман шубҳа бўлмаслиги керак.
Шундай қилиб, биз Аллоҳни ақл билан топишимиз ва бизнинг иймонимиз ақлий иймон бўлиши кераклиги ойдинлашди. Иймонимиз нақлий эмас, ақлий иймон бўлиши кераклиги ўта муҳим масаладир. Чунки ҳозирда кўпчилигимизнинг иймонимиз нақлий эканлиги туфайли, иймонимиз ўта заифлашиб кетган. Аллоҳнинг борлигини тил учида айтадиган, лекин қалбимизда, ҳақиқатдан ҳам Аллоҳ бормикан, деган шубҳа билан яшайдиган бўлиб қолганмиз. Биз Аллоҳнинг борлигини тилда ҳам, дилда ҳам тасдиқлайдиган даражада идрок қиладиган бўлсаккина, У Буюк Зотдан қўрқишимиз мумкин. Шундагина Унинг буйруқ ва таъқиқларига амал қилиб яшашимиз мумкин.
--------------------------------------------
http://www.najot.info/
https://www.facebook.com/najot.info/
https://vk.com/id346445835
https://www.youtube.com/channel/UCrSAIyICzJno6sQfUGNQgoA
---------------------------------------------

Видео Аллоҳ бор, лекин Унинг борлигини қандай исбот қиламиз? канала Najot Islomda